Grote bonte specht

Wat eet de grote bonte specht?

De grote bonte specht eet vooral insecten(larven) en schakelt in de winter over op verschillende boomzaden (vooral van dennen- en sparrenappels), noten (hazelnoot, okkernoot, beuk, haagbeuk) en in mindere mate eikels. In de zomer worden soms ook eieren en jonge vogels uit nesten geroofd.

Waar leeft de grote bonte specht?

• De grote bonte specht vind je in alle soorten bos: loofhout, naaldhout of gemengd bos. Een gevarieerde bosstructuur (jonge en oude bomen, dicht en open bos) geniet de voorkeur. Ze is niet echt aan bos gebonden. Ook in een cultuurlandschap met kleine bosjes, laanbomen, parken en tuinen komt de soort voor. Vooral de hoeveelheid staand dood hout is van belang.
• Verspreidingskaart van de grote bonte specht

Hoe plant de grote bonte specht zich voort?

De grote bonte specht hakt een nestholte uit in bomen. Vooral zachte houtsoorten (als berk) zijn favoriet, maar andere boomsoorten worden ook gebruikt om een holte met rond gat in uit te hakken. Het uithakken van een nestholte duurt gemiddeld 14 - 25 dagen. Zowel het mannetje als het vrouwtje hakken het hol uit. Hetzelfde gat wordt vaak meerdere jaren na elkaar gebruikt. In de nestholte worden de eieren gewoon op het hout gelegd; de grote bonte specht maakt geen comfortabel nest voor de jongen.

Hoe krijg je de grote bonte specht te zien?

Een vroege ochtendwandeling in een bos tussen begin februari en midden april, geeft een goede kans op een roffelende of roepende grote bonte specht. Voor het uitlopen van de bladeren maak je het meeste kans om de vogel ook te zien te krijgen.

Weetjes over de grote bonte specht

• De grote bonte specht is - net als de meeste andere spechten - in staat om haar snavel met een snelheid van zeven meter per seconde tegen een boom te rammen. Toch leidt dit niet tot hoofdpijn of hersenschade. Een spechtenschedel heeft immers een aantal unieke aanpassingen. Zo hebben spechten relatief weinig hersenvocht waardoor de trillingen die bij het roffelen ontstaan slechts in beperkte mate via dit vocht de hersenen kunnen bereiken. Bovendien zit tussen de snavel en het voorhoofd een sponsachtig bot. Die beschermlaag vangt de meeste trillingen op, waardoor ze niet tot de hersenen kunnen doordringen.
• De grote bonte specht hakt soms nestkastjes aan spaanders. Ze eet immers regelmatig eieren of vogeljongen en probeert zich hakkend een toegang tot de voedselbron te verschaffen. Sommige exemplaren specialiseren zich in het roven van huiszwaluwnesten: ze timmeren het moddernest stuk en komen zo bij de eieren of jongen.
• In het volksgeloof wordt aangenomen dat een roepende specht regen voorspelt. In de korte kiet-kiet-roep van de grote bonte specht meent men dan ook giet! giet! te horen.
• Net als zanglijsters, hebben ook grote bonte spechten smidses. Dennenappels worden vaak in eenzelfde spleet in de boombast vastgeklemd om er de zaden uit te hakken. Onder zo’n favoriete hakspleet (het aambeeld) kunnen zich dan vele leeggegeten dennenappels opstapelen.
• Enkele dialectnamen van de grote bonte specht zijn eksterspecht, boomklopper en steenspecht.
• Toen er nog overal TV-antennes op de daken stonden, ontdekten een aantal spechten dat het metalen kastje aan zo’n antenne een ideale klankkast vormde om op te roffelen. Geen pretje voor de bewoners van zo’n huis. Een roffelsessie van een grote bonte kwam voor hen over alsof er iemand met een drilboor op hun dak stond.

Wat kan jij doen voor de grote bonte specht?

Vanaf de herfst schakelt de grote bonte specht over van een insectendieet naar een noten- en zadenmenu. Heb je dennen, hazelaars of walnoten in de tuin staan, dan kan je een grote bonte specht op bezoek krijgen. In de winter is het ook een regelmatig gast op de voedertafel. De grote bonte specht is verlekkerd op vetbollen. Vet uitgesmeerd op een ruwe boomschors of opgehangen in een halve kokosnoot zijn voltreffers. Ook ongezouten pinda’s zijn erg in trek, zeker wanneer die worden verstopt in een houtblok waarin enkele gaten werden geboord. De grote bonte specht broedt zelden in nestkasten (ze hakt liever zelf haar nesthol).