Absoluut recordaantal amfibieën veilig over de weg geholpen in 2018

Sinds 1980 worden op heel wat plaatsen in Vlaanderen amfibieën overgezet tijdens hun voorjaarstrektocht van hun overwinteringsplek naar de voortplantingspoelen. Natuurpunt houdt de aantallen overgezette kikkers, padden en salamanders die gered worden tijdens zulke acties al bijna 40 jaar nauwkeurig bij. De resultaten van 2018 breken alle records.

In 2018 werden in heel Vlaanderen 235.669 amfibieën veilig de weg overgezet. Dat waren er nooit meer. Het ging vooral om Gewone padden (65%), Bruine kikkers (21%) en Alpenwatersalamanders (5%). Maar ook zeldzame soorten als de Rugstreeppad (47 exemplaren), Heikikker (106) en Kamsalamander (216) werden geregistreerd. Het vorige record werd gevestigd in 2006, toen 200.687 amfibieën konden worden gered.

Of deze recordaantallen betekenen dat het goed of beter gaat met onze inheemse amfibieën, is moeilijk te zeggen. Vlaanderen beschikt immers niet over een meetnet waarbij trends van algemenere soorten als Gewone pad, Bruine kikker en Alpenwatersalamander nauwkeurig worden opgevolgd.

De hoogste aantallen werden dit jaar gered in de provincie Antwerpen (76.263 exemplaren), gevolgd door Vlaams-Brabant (52.166), Oost-Vlaanderen (40.127), Limburg (36.688) en West-Vlaanderen (30.425). Topgemeente was Tervuren: hier werden maar liefst 12.133 amfibieën levend de weg overgezet. De top 10 wordt vervolledigd door Aarschot (8.971), Oud-Heverlee (8.603), Ieper (7.954), Tessenderlo (7.412), Schilde (7.263), Heist-op-den-Berg (6.159), Meeuwen-Gruitrode (6.149), Herselt (6.016) en Aalter (5.850).

Toch werden tijdens de overzetacties ook nog 11.429 verkeersslachtoffers gemeld. Dit is slechts het topje van de ijsberg. Op heel wat trekroutes is er geen ‘padden rescue team’ actief en het werkelijke aantal verkeersslachtoffers ligt dus ongetwijfeld aanzienlijk hoger.

Doorgaans bouwt de paddentrek langzaam op met een trage start midden tot eind februari om te pieken in de eerste of tweede week van maart. Dit jaar liep het iets anders. Na enkele boterzachte dagen tussen 23 en 29 januari 2018 werden de eerste trekkende amfibieën gemeld, maar daarna hield een ‘polar vortex’ of poolwervel Vlaanderen een hele maand in een ijzige koudegreep.

Afbeelding

De modus operandi van zo’n paddenoverzetactie: via schermen wordt vermeden dat amfibieën de weg opkomen. Ze volgen zo’n scherm tot een ingegraven emmer. En ‘s avonds en/of ‘s ochtends worden de amfibieën dan naar de overkant van de weg gebracht (foto: Stad Genk).

In de hele februarimaand werd geen enkele betekenisvolle trek vastgesteld en dat is hoogst uitzonderlijk. De trek kwam pas op gang vanaf 6 maart en piekte kort daarna, op 10 maart. Op die dag werden in heel Vlaanderen bijna 50.000 amfibieën overgezet in Vlaanderen. Een absoluut dagrecord.

2018 was ook goed voor een ander record: in totaal werden in Vlaanderen maar liefst 272 overzetacties georganiseerd door vrijwilligers, verspreid over 133 gemeenten. Heel vaak hielpen leerlingen van scholen mee. Vorig jaar ging het om 240 acties in 126 gemeenten. Die stijgende trend sluit nauw aan bij een groeiend bewustzijn van burgers voor het belang van natuur in de onmiddellijke omgeving (in de eigen tuin, straat, gemeente) en de wil om daar ook zelf een verschil voor te maken. Meer info over paddenoverzetacties vind je op www.paddenoverzet.be.

Tekst: Dominique Verbelen, Natuurpunt Studie
Foto: Stad Genk, Rollin Verlinde (Vilda)