Brand in natuurgebied Landschap De Liereman in Oud-Turnhout

Woensdagmiddag 22 april 2020 brak er brand uit in de kern van natuurgebied Landschap De Liereman in Oud-Turnhout. De oorzaak van de brand is nog niet bekend. Het gebied was sinds maandag al afgesloten voor het publiek, omwille van het extreem hoge brandgevaar. De brandweer kwam massaal ter plaatse en het vuur was rond 22u onder controle. Er werd ongeveer 30 ha heide en veen in de as gelegd.

Wat is er gebeurd?

Woensdagmiddag merkte een oplettende dame op de fiets de brand als eerste op in het oostelijke deel van De Liereman. Onmiddellijk daarna kwam de brandweer massaal ter plaatse. In totaal zijn zo’n 10 korpsen komen blussen, wat goed was voor 100 mensen op het terrein. Tegen de avond kreeg men de brand onder controle en viel men terug op 6 korpsen om voornamelijk na te blussen. Voor de bluswerken gebruikte de brandweer water uit het kanaal omdat dit water geen extra schade aan de natuur berokkent. Het is uitzonderlijk dat de brandweer hier rekening mee houdt en Natuurpunt is hen dan ook erg dankbaar. Ook de politie kwam ter plaatse met een helikopter. Die maakte warmtebeelden en hielp ook met blussen. Het gemeentelijk rampenplan werd een tijdje afgekondigd maar kon ‘s avond weer afgeblazen worden. 

Waar heeft het precies gebrand?

Het vuur ontstond in het oostelijk puntje van de veenzone en verspreidde zich, door de sterke wind, snel naar het westen. De brandweer kon een smalle strook brandvrij maken met  water en zand waardoor het vuur niet verder kon oprukken. Ook naar het noorden toe is de brand niet ver opgerukt en ging hij niet voorbij de Lieremansloop. In totaal is de brand beperkt gebleven tot circa 30 ha i.p.v de 167 ha die eerder gemeld werd.

Afbeelding

Dit plan geef een indicatie van waar de brand zich afspeelde. De precieze omvang is nog niet duidelijk en moet nog bekeken worden. 

Hoe groot is de schade?

Het natuurgebied heeft een uitzonderlijke hoge natuurwaarde en bestaat uit heide en veen.
De brand is niet ondergronds gegaan, zoals wel vaker gebeurt met veenbranden, waardoor een brand nog lang kan verder woekeren. Maar dankzij de sterke oostenwind bleef hij voornamelijk aan de oppervlakte. Op beperkte plaatsen is het organisch veenmateriaal wel in brand geraakt maar dat is onder controle.
De broedvogels die in het gebied aanwezig waren, zijn hun leef- en broedgebied kwijt. Het gaat hier over blauwborst, wintertaling, roodborsttapuit, boomleeuwerik, boompieper, wilde eend ...
Landschap de Liereman is ook gekend om zijn vele gagelstruiken (waarmee men het bier Gageleer brouwt), maar in het getroffen gedeelte stond weinig gagel. Er zijn wel 18 types veenmossen en andere planten afgebrand zoals beenbreek, veenorchis, zonnedauw, ...
Alle paarden die in het gebied aan het grazen waren, konden op tijd in veiligheid gebracht worden door de vrijwilligers van Natuurpunt.

Hoe moet het nu verder?

Het is enorm moeilijk om veen te herstellen. Venen zijn heel gevoelig voor klimaat- en temperatuursverandering en stikstofdepositie, ze groeien amper 1 mm per jaar. Venen zijn eigenlijk restanten van de ijstijd die niet meer op zoveel plaatsen voorkomen in België. Enkel nog in hoger gelegen gebieden zoals de Hoge Venen en enkele kleinere stukjes in lagere gebieden, zoals in De Liereman. Natuurpunt werkte de laatste jaren erg hard om dit veen gezond te houden door middel van een LIFE project met financiële steun van Europa. Het zal dan ook vele jaren duren eer dit helemaal hersteld zal zijn.  

Wat kan je doen?

Het herstel van de natuur zal heel wat geld kosten, aangezien dit gebied zo kwetsbaar is. Veel werk kan enkel met de hand gebeuren en niet met grote machines. Natuurpunt kan alle financiële steun gebruiken. Als je je steentje wil bijdragen kan je hier terecht. 

Doe een gift en draag bij aan de heropbouw van Landschap De Liereman

We willen ook nog eens extra aandacht en respect vragen voor de natuur. Respecteer de regels als een natuurgebied afgesloten wordt, zeker wanneer er een code rood (extreem hoog brandgevaar) van kracht is. Laat geen afval achter, hou honden aan de leiband en blijf op de paden. Maar vergeet zeker niet te genieten.

Natuurpunt wil uitdrukkelijk alle betrokken vrijwilligers, brandweermannen, politiemensen en gemeentediensten bedanken voor hun snelle optreden. Dankzij hen werd een grotere natuurramp voorkomen. Dankjulliewel!