De ene vlinderplant is de andere niet

Dat sommige bloemen omwille van hun hoge nectarproductie veel interessanter zijn voor vlinders dan andere, weten we intussen al lang. Maar dat niet alle vlinders even hard door alle vlinderplanten worden aangetrokken: daar staan we veel minder bij stil. Vlindersoorten blijken specifieke voorkeuren te hebben, zo illustreert een Engels onderzoek.

Over het belang van een voldoende hoog nectaraanbod voor vlinders zijn al wetenschappelijke biblotheken volgeschreven. Het tekort aan bloemen in het  verkavelde Vlaamse landschap is één van de factoren die verklaren waarom dagvlinders het bij ons zo slecht doen. Ook voor bijen gaat die vlieger op en daarom zijn tal van actoren bezig met het inzaaien van bloemen, om zo het nectaraanbod in het landschap te verhogen. Maar aan de verschillen in nectarkwaliteit wordt daarbij vaak voorbijgegaan.

Wetenschappelijk onderzoek besteedt aan dat thema de laatste jaren meer aandacht. Zo voert het onderzoeksteam van vlinderprofessor Hans Van Dyck experimenten met het Bruin zandoogje uit, waarbij knoopkruid als hoogwaardige en rode klaver als minder interessante nectarplant fungeren. 

Vanuit dat oogpunt is een recent kleinschalig Brits onderzoek erg interessant. In een kleine Zuid-Engelse tuin werden tijdens een zonnige week in augustus alle bloembezoeken door vlinders in kaart gebracht. Elf verschillende nectarplanten waren er aanwezig, van de klassieke vlinderstruik en lavendel, tot inheemse planten zoals Wilde marjolein en Koninginnekruid. In totaal werden 2659 bloembezoeken door 14 soorten dagvlinders in kaart gebracht.

Opvallend zijn de enorme verschillen  tussen de nectarplanten. De vlinderstruik is een gekende nectarkroeg, maar tijdens dit beperkte onderzoek lokte die vooral Dagpauwogen (massaal), Distelvlinders en Grote koolwitjes. Andere vlindersoorten bezochten de vlinderstruik slechts in (veel) mindere mate. Het Oranje zandoogje blijkt dan weer een uitgesproken liefhebber van Wilde marjolein. Niet minder dan 900 bloembezoeken werden vastgesteld. Ook het Bruin zandoogje heeft een sterke voorkeur voor marjolein.

Ook Koninginnekruid lokt vooral zandoogjes. Een gecultiveerde steenraket (Erysimum bicolor) was dan weer de lievelingsplant van Klein koolwitje en Gehakkelde aurelia. Enkele vaak genoemde vlinderplanten scoorden tijdens dit onderzoek opvallend slecht, bijvoorbeeld Verbena bonariensis (die trok nagenoeg enkel witjes en de Distelvlinder aan) en lavendel.

In dit onderzoek werden zowel inheemse (Grote kattenstaart, Koninginnekruid, rolklaver) als uitheemse planten meegenomen. De inheemse soorten komen er niet opmerkelijk beter uit. Het besluit luidt dan ook dat een grote variatie aan nectarplanten essentieel is in een vlindervriendelijke tuin.

Benieuwd welke vlinders jouw tuin bezoeken? Werk mee aan het grootste vlinderonderzoek van Vlaanderen en tel in het weekend van 6&7 augustus mee in jouw tuin tijdens de tiende editie van het Grote Vlinderweekend van Natuurpunt.

Tekst: Wim Veraghtert, Natuurpunt Studie naar Garden varieties: How attractive are recommended garden plants to butterflies?
Foto: Dieder Plu