Dubbel zoveel vlinders in tuinen met een bloemrijk gazon

Tijdens de Grote Vlindertelling van Natuurpunt in juli werd dit jaar aan de deelnemers ook gevraagd hoe ze hun gazon beheren en welke soorten wilde bloemen (uit een lijst van 8) er tussen het gras groeien. Die resultaten werden vergeleken met het aantal aanwezige vlinders en het aantal verschillende vlindersoorten. Wie meer bloemen in z’n gazon heeft, blijkt dubbel zoveel vlinders te tellen.

Uit 5600 tuinen werden gegevens verzameld. Van de deelnemers mét een gazon, blijkt 29% de bodem te bemesten en 26% de bodem te bekalken. 20% wiedt ook onkruid tussen het gras. 4 op 5 voert het gras af na maaien, terwijl een vierde het geheel of gedeeltelijk laat liggen. De Vlaamse gazons worden dus intensief onderhouden. De wijze waarop het gazon  beheerd wordt, heeft een duidelijk effect op het aantal wilde bloemen. In bemeste en bekalkte gazons blijken significant minder soorten bloemen voor te komen dan in gazons zonder toevoeging van mest of kalk.

En dat is belangrijk. Want uit de cijfers blijkt ook een positieve correlatie tussen de variatie aan gerapporteerde bloemen in het gazon en de waargenomen vlinderdiversiteit in de tuin. In tuinen met 6 of meer soorten bloemen in het gazon, worden dubbel zoveel vlinders van dubbel zoveel soorten waargenomen als in tuinen met geen of slechts enkele bloemen.

Nectar en waardplanten

Er zijn waarschijnlijk meerdere verklaringen voor dit verband. Voor een deel is er een rechtstreeks effect. In tuinen met meer bloemen, vinden vlinders meer nectar waaruit ze energie halen. Verder kunnen op een aantal plantensoorten ook de rupsen van vlinders opgroeien (als de planten niet te snel worden afgemaaid). Zo zijn kleine klaver en rolklaver waardplanten voor het icarusblauwtje en leeft op zachte ooievaarsbek het bruin blauwtje. Op droge gronden groeit schapenzuring waarop de kleine vuurvlinder zich voortplant en op natte bodems kan pinksterbloem opschieten (de waardplant voor het oranjetipje). In wat wildere stukken grasland kan wilde peen groeien waarop de koninginnenpage eitjes legt en op plaatsen waar een groep grote brandnetels kan blijven staan, kunnen zowel de dagpauwoog, kleine vos, atalanta, gehakkelde aurelia als het landkaartje hun levenscyclus voltooien. 

Als er veel bloemen in het gras groeien, zullen er meestal ook meer andere bloemen en kruiden aanwezig zijn die nuttig zijn voor vlinders. Daarnaast zullen eigenaars van tuinen met meer bloemrijke gazons waarschijnlijk ook in de rest van hun tuin een natuurlijker beheer voeren, wat ook meer vlinders aantrekt.

Het loont dus om in je tuin wat meer ruimte te geven aan de natuur. Dat kan door minder vaak te maaien, enkel de stukken kort te maaien die je ook effectief gebruikt of delen van je gazon om te vormen tot een grasland dat je maar 1 of 2 keer per jaar maait. En zeker ook door zuinig te zijn met mest. Mest bevordert de grasgroei (en zorgt dus ook voor meer maaiwerk), maar die turbo voor het gras geeft tegelijkertijd minder kansen aan nieuwe wilde bloemen. 

Afbeelding

Tekst: Wouter Vanreusel, Natuurpunt Studie