Eerste Belgische Groenlandse walvis mogelijk in de problemen door spooknet

De Groenlandse walvis die op vrijdag en zaterdag ontdekt werd voor de Belgische kust tussen Raversijde en Westende, is mogelijk in de problemen. Op foto’s is te zien dat een visnet rond de staart van het dier geraakt is. Dergelijke spooknetten vormen wereldwijd een gigantisch probleem.

1 april werd een hoogdag voor walvisliefhebbers. Het is de allereerste keer dat een Groenlandse walvis opdook voor onze kust. Zo’n 150 nieuwsgierigen zakten af naar de zeedijk om de walvis te bekijken die zich de hele dag liet bewonderen. Het dier bewoog zich doorheen de dag tussen Raversijde en Westende en leek op een afstand van ongeveer een kilometer van de kust actief te foerageren in het relatief ondiepe water waarbij hij ongeveer elke 10 minuten aan de oppervlakte kwam om adem te halen. Bij hoogtij naderde het exemplaar ter hoogte van Middelkerke tot op 600 meter van de kustlijn en konden vanaf de zeedijk heel wat foto’s en videobeelden worden gemaakt.

Uit een eerste analyse van deze beelden bleek dat er (restanten van) visnetten verstrengeld zitten rond de staartwortel. Het is niet duidelijk of het dier hier last van ondervindt. Soms kan verstrengeld vistuig ervoor zorgen dat een walvis moeilijker kan duiken en dus ook moeilijker voedsel kan zoeken.

Afbeelding

Deze foto is sterk gecropt, maar toont duidelijk dat er allerlei vistuig aan de staart van het dier vasthangt (foto: Johan Buckens)

In een aantal gevallen groeien verstrengelde netten ook in de speklaag in, wat kan leiden tot diepe, open wonden. Op basis van foto’s en videobeelden lijkt het bovendien om een mager exemplaar te gaan met een beschadigde huid op flanken en staart.

Afbeelding

Op de foto's is duidelijk de beschadigde huid van het dier te zien. (foto: Jan Vanwynsberghe)

Het probleem van zogeheten ‘spooknetten’ is een almaar groeiend probleem. Wereldwijd komen er 640.000 ton per jaar  kapotte visnetten in de oceanen terecht, meldt Greenpeace. Het kan wel tot 600 jaar duren voordat zo’n visnet in zee is afgebroken. Spooknetten zijn daarmee goed voor 10% van alle afval die in de oceanen aanwezig is.

Tussen 2000 en 2012 werden alleen al voor de westkust van de Verenigde Staten jaarlijks gemiddeld 11 grote walvissen vastgesteld die in spooknetten verstrengeld zaten. Tussen 2002 en 2010 konden in Washington 870 spooknetten worden opgevist waarin meer dan 32.000 zeedieren verstrikt zaten.

In de Noordzee weten we dat vooral vissen als kabeljauw, kreeften en krabben onnodig sterven in kapotte netten die op de zeebodem achterblijven.

Een aantal organisaties zet zich actief in om zoveel mogelijk spooknetten uit de oceanen te verwijderen. In België gaat het vooral om de ecoduikers, die proberen om zoveel mogelijk vistuig weg te halen van de wrakken die op de bodem van de Noordzee liggen. Roel van Bouwel, voorzitter van deze vzw, geeft aan dat 50 vrijwilliger duikers jaarlijks zo'n 500 kg aan vistuig (voornamelijk sleepnetten) ophalen uit het Belgische deel van de Noordzee. De netten worden gerecycleerd tot onder andere badmode en sokken.

Natuurpunt roept op om alle vervolgwaarnemingen van de ‘Belgische’ Groenlandse walvis meteen te melden via www.waarnemingen.be. Indien het mogelijk zou zijn, zouden gespecialiseerde ngo’s als  British Divers Marine Rescue kunnen worden ingezet in een poging om het vistuig te verwijderen.

Tekst: Dominique Verbelen & Griet Nijs, Natuurpunt Studie
Foto: Johan Buckens, Jan Vanwynsberghe, Pim Wolf & Griet Nijs
Video: Jan Vanwynsberghe