Eerste Dender(ende) Natuurstudiedag

09:50 - 10:20
Danny Van Schandevijl > Libellen in de Wellemeersen

Spreker Danny Van Schandevyl neemt ons mee naar het natuurgebied de Wellemeersen in Denderleeuw, waar in 1996 een groepje lokale enthousiastelingen begonnen met het noteren van hun waarnemingen van libellen en waterjuffers. In 2009 maakte hij aan de hand van de resultaten een eerste gedocumenteerd verslag voor de periode tot en met 2007. Over het hele gebied werden toen 34 soorten waargenomen, waarvan er 23 een vaste stek hadden in het gebied. Voor het opmaken van een tweede verslag over de periode 2008-2016, kon hij een beroep doen op de waarnemingen die ter beschikking waren op het steeds populairder wordende internetsite Waarnemingen.be. Het resultaat was verbluffend, het gebied kende in die periode een enorme influx van libellen. Er werden zo maar eventjes 45 soorten waargenomen, waaronder 10 nieuw voor het gebied. Hij gaf ons een inzicht in de omstandigheden die dit in de hand hebben gewerkt en hoe het die libellen ondertussen zelf is vergaan.

10:20 - 10:50
Koen Steenhoudt > Vuursalamanders in het Raspaillebos

In het Raspaillebos worden sinds 2010 vuursalamanders gemonitord langs een vast parkoers en volgens een vaste methode. Op basis van foto’s wordt in een zelf ontworpen programma van elk dier het patroon gecodeerd en de lengte gemeten, waardoor het mogelijk wordt om de dieren individueel te herkennen. Het programma registreert ook positie, habitat, het type activiteit, de weersomstandigheden, … Na 230 monitoringrondes verzamelden we op die manier massa’s data. Een aan het programma gekoppelde statistische module laat toe om uit die data zeer interessante gegevens te halen over activiteitsgraad, patroonevoluties, tergvangst-ratio, groeisnelheid, ouderdom, territorialiteit, … Tijdens dit half uurtje geven we uitvoerig uitleg over dit programma en hoe het tot stand kwam, en over onze meest markante resultaten tot nog toe. De vuursalamander op een andere manier bekeken dus.

11:35 - 12:05
Diemer Vercayie > Counting the dead to save the living: 15 jaar verkeersslachtoffermonitoring in de Denderstreek

Een formele Zoogdierenwerkgroep is er al heel wat jaren niet meer in de Denderstreek, maar toch wordt er heel wat data verzameld die helpen om onze wilde zoogdieren te beschermen. Diemer Vercayie toont ons wat 15 jaar verkeersslachtoffermonitoring in de Denderstreek ons leert. Welke zoogdieren komen er nog voor? Welke worden het meest gemeld? Hoe evolueert dat doorheen de tijd? En wat leren we uit de meldingen dat we kunnen gebruiken om verkeersslachtoffers in de toekomst te vermijden? Aan de hand van de intensief gemonitorde verkeersas tussen Aalst en Ninove tonen we patronen aan en hoe die ingezet worden voor een betere toekomst van de zoogdieren in de Denderstreek.  
De presentatie deelt ook nog resultaten van zoogdierenonderzoek in Neigembos, over demo muizen vangen (en herkennen) in april en een oproep voor vorming van een nieuwe ploeg zoogdierenonderzoekers. 

12:05 - 12:35
Wouter Faveyts > Broedvogels in de Denderstreek

Vogels zijn een populaire soortgroep, waar veel naar gekeken wordt, maar hoe gaat het eigenlijk met de vogelpopulaties rondom ons? Om die vraag met kennis van zaken te kunnen beantwoorden, kan je niet afgaan op indrukken of natte vingerwerk. Je hebt goed onderbouwde cijfers nodig: meten is weten, en dat meten moeten gebeuren volgens een bepaalde, vergelijkbare methodiek. Vogelwerkgroep Cinerea zet al van bij zijn oprichting, ruim 20 jaar geleden, in hoofzaak in op degelijke telprojecten. De werkgroep neemt daarvoor deel aan Vlaamse projecten, die worden gecoördineerd door het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek en Natuurpunt Studie. Soms worden die projecten aangevuld met lokale accenten. Verschillende van die projecten richten zich op broedvogels. In het kader van het BBV-project worden bijzondere broedvogelsoorten opgevolgd, het ABV-project gaat over algemene broedvogels. In de periode 2020-2023 komt daar tijdelijk het veldwerk bij voor een nieuwe Vlaamse vogelatlas, die ook ten dele over broedvogels zal gaan. Dankzij al dat telwerk hebben we een degelijk beeld van de stand van onze regionale broedvogels.

13:35 - 14:05
Ward De Groote > Kievit beschermen in Herzele

Naar aanleiding van de dramatische achteruitgang van de kievit als broedvogel in Vlaanderen lanceerde NP in 2022 het ‘actieplan Kievit’. De focus ligt vooral op kennisdeling, dataverzameling en ondersteuning van nestbeschermingsacties. Over 2020- 2022 werd ook een pilootproject rond nestbescherming gedocumenteerd in de regio Herzele- Sint-Lievens Houtem. De resultaten tonen aan dat lokale acties in samenwerking met landbouwers het nestsucces op akkerland drastisch kunnen opkrikken. In de kuikenfase blijven beschermingsmaatregelen problematisch en is een resem maatregelen noodzakelijk om hun overlevingskansen te vergroten.

14:05 - 14:35
Frederick Dierickx > Zwammen in de Denderstreek

Een paddenstoel is ons meest gebruikte woord voor alles wat tot het rijk van de Fungi behoort. 'A toadstool', letterlijk de stoel voor een pad. Welkom in de wondere wereld van de zwammen. Zwammen in de Denderstreek kunnen we meteen uitbreiden naar zwammen in Oost-Vlaanderen, Vlaanderen en België. De Koninklijke Vlaamse Mycologische Vereniging v.z.w. (KVMV vzw) heeft als doel de mycologie te bevorderen, overleg te plegen met de verschillende mycologische groeperingen in Vlaanderen en te fungeren als overlegorgaan met andere instanties voor natuurstudie en met de overheid. Lokaal willen we deze werking versterken. In mijn betoog zal ik dit toelichten en enthousiasmeren via speciale vondsten in onze regio en lopende projecten. Ook zal het belang van de verwevenheid met Natuurpunt in de kijker staan.

14:35 - 15:50
Koen De Maere > WARD (Werkgroep Amfibieën Reptielen Denderstreek)

De Denderstreek is een nieuwe natuurstudie werkgroep rijker. In 2022 is het bij enkele mensen uit het natuurgebied Honegem het idee gekomen om WARD een nieuw leven te geven. WARD staat voor Werkgroep Amfibieën Reptielen Denderstreek. Voorlopig richt WARD zich vooral op een populatie onderzoek van de kamsalamander in Honegem.
Verder willen wij onze schouders zetten om beheerders en conservators van natuurgebieden bij te staan in de kennis van amfibieën, én hun leefgebied. In de toekomst willen wij ons studie werkgebied uitbreiden naar: Vuursalamander, Reptielen in het algemeen en Exoten.
Een nieuwe werkgroep is natuurlijk heel erg op zoek naar nieuwe sterke schouders.

15:50 - 16:20
Matthias Roggen> Steenuilen in Aalst

Kort samengevat zal Matthias kort de steenuil voorstellen. Vervolgens doet hij het verhaal van de werkgroep uit de doeken (ontstaan, wie zijn we, wat doen we,...). Hij geeft de eerste resultaten mee en tenslotte kort nog even inspelen op de Roofvogels- en uilenwerkgroep Groot- Aalst. Matthias schets kort wat de bedoeling is en wat er in de toekomst allemaal zou mogelijk kunnen zijn en geeft de resultaten mee (torenvalk, slechtvalk.) 

16:20 - 16:50
Johan Lefebvre> Kerkuilen in de Denderstreek

Kerkuil inventarisatie in de Denderregio is opgedeeld in 5 regio’s. Sommige zijn al enkele jaren actief andere recentelijk. De Kerkuil doet het vrij goed in de regio. Mede door de toenemende beschermingsactiviteiten. Maar vorig jaar is er een terug val in het aantal broedsels. Een koude winterpiek en veel neerslag zouden hier aan de basis liggen. De impact van die weersomstandigheden is niet gelijk verdeeld binnen Vlaanderen. De echte oorzaak ligt met andere woorden in het voedselaanbod. Kerkuilwerkgroep Oost-Vlaanderen start met het pluizen van braakballen met behulp van en vernieuwde tabel voor herkenning van muizen op basis van schedelfragmenten.