Exotische waterplanten belanden op Europese zwarte lijst

Op 14 juli publiceerde de Europese Unie de eerste lijst van invasieve soorten die als zorgwekkend beschouwd moeten worden. Op de lijst staan twee exotische waterplanten die vrij algemeen voorkomen in Vlaanderen: Parelvederkruid en Grote waternavel. Vanaf nu geldt een bestrijdingsplicht voor deze soorten.

In 2012 brachten we in een natuurbericht het nieuws dat de professionele groensector een gedragscode ondertekende om 28 invasieve plantensoorten niet meer te verkopen en/of aan te planten. Ondertussen werd door Natuurpunt in opdracht van de overheid een waarschuwingssysteem opgericht om deze invasieve exoten in te voeren en zo sneller te kunnen te opsporen en ingrijpen. Zo werden er fiches opgemaakt om de soorten te herkennen.

Op 14 juli 2016 werd de eerste lijst van voor de Europese Unie zorgwekkende invasieve soorten gepubliceerd. Op deze lijst staan 13 plantensoorten, waaronder twee vrij algemene waterplanten.

Vanaf nu geldt voor de soorten van de lijst een totaalverbod op bezit, handel, transport, teelt en vrijstelling in de natuur. Verder geldt nog dat de soorten van de Zwarte lijst door een waarschuwingssysteem moeten opgespoord worden. Bovendien moeten soorten die nog zeldzaam zijn zo snel mogelijk bestreden worden en voor algemenere soorten is er een verantwoordelijkheid om de soort zoveel mogelijk onder controle te houden.

Afbeelding

Parelvederkruid, met dauwdruppels die net parels lijken (foto: Daan Van Eenaeme)

Parelvederkruid (Myriophyllum aquaticum), ook wel Braziliaans vederkruid of Diamantkruid genoemd, is een soort die tot voor kort nog in de handel werd aangeboden en gepromoot als één van de mooiste planten voor de tuinvijver. Druppeltjes water blijven in de blaadjes hangen en daardoor lijken het net diamantjes. Wat verkopers er doorgaans niet bij vertellen is dat deze waterplant snel gaat woekeren en zeer moeilijk weg te krijgen is. Hetzelfde geldt voor Grote waternavel (Hydrocotyle ranunculoides), ook Braziliaanse waternavel genoemd, die vaak verkocht werd als aquariumplant. Een derde invasieve waterplant van de lijst, die vaak met Parelvederkruid en Grote waternavel wordt vermeld omwille van dezelfde problemen en aanpak om de soort te verwijderen, is Waterteunisbloem. De soort is zeldzamer en vormt slechts geïsoleerde populaties.

Parelvederkruid werd voor het eerst verwilderd aangetroffen in 1987 in de provincie Antwerpen. Momenteel komt de soort over heel Vlaanderen voor met een hoofdverspreiding in de Kempen, omdat de soort een voorkeur heeft voor zure bodems. Grote waternavel verkiest dan weer voedselrijk water en komt sinds midden jaren ´90 op steeds meer plaatsen in Vlaanderen en Nederland voor.

Afbeelding

Waterteunisbloem (foto: Eric Daelemans)

Waterteunisbloem (Ludwigia grandiflora) tot slot, werd voor het eerst in Vlaanderen gevonden in 1983 en is nu een zeldzame soort die vooral in de Kempen voorkomt. Kleine waterteunisbloem werd voor het eerst waargenomen in 1995 en vormt vooral in Oost– en West-Vlaanderen en Vlaams-Brabant geïsoleerde populaties.

Parelvederkruid, Grote waternavel, Waterteunisbloem en Kleine waterteunisbloem vormen alle drie dichte matten waardoor het zuurstofgehalte in de waterpartij daalt. Dat kan leiden tot vissterfte. Bovendien worden inheemse planten verdrongen en wordt de doorstroming belemmerd. In die mate zelfs dat in grote waterlopen problemen kunnen ontstaan voor de scheepvaart.

Wat is eraan te doen?

Al naargelang van de grootte van de groeiplaatsen van deze invasieve exoten wordt de soort handmatig of machinaal verwijderd. Het belangrijkste is de nazorg, omdat zowel Parelvederkruid als Grote waternavel snel opnieuw gaan groeien uit overgebleven fragmenten van planten. Deze nauwgezette nazorg kan je best enkele jaren volhouden of je kan opnieuw beginnen.

De VMM is al in 2009 gestart met de permanente handmatige bestrijding van Parelvederkruid, Grote waternavel en Waterteunisbloem op grotere waterlopen.

Uitgebreide info voor bestrijding van deze drie waterplanten vind je op http://www.ecopedia.be/18/beheer/Bestrijden_van_een_zware_besmetting_met_grote_waternavel_of_waterteunisbloem en http://www.ecopedia.be/863/planten/Parelvederkruid

Heb je zelf één van deze drie exoten in je vijver? Verwijder de planten manueel, inclusief wortel. Controleer regelmatig op hergroei en verwijder die onmiddellijk. Gooi de plantenresten in de afval- of compostbak.

Een natuurlijke vijver laat je best zoveel mogelijk met rust. Wil je toch enkele waterplanten aanbrengen, dan kan je kiezen voor inheemse alternatieven.

Tekst: Roosmarijn Steeman, Natuurpunt