Geur plastic misleidt zeevogels

Het fenomeen waarbij zeevogels plastic als voedsel zien, is al langer bekend. Maar hoe komt dat eigenlijk? Amerikaanse wetenschappers hebben een nieuwe verklaring ontdekt: naast het visuele aspect blijkt de geur van plastic ook een belangrijke rol te spelen. Ronddrijvende plastics in de zee krijgen een geur die zeer gelijkaardig is aan die van de prooien van zeevogels. Vooral albatrossen en Stormvogels, die op hun neus zijn aangewezen bij het jagen, worden bedreigd.

Met een jaarlijkse productie van 5 tot 13 miljoen ton plastic vormt plasticvervuiling een probleem met gigantische proporties. Dit plastic komt grotendeels in de zee terecht. Volgens een schatting van de Verenigde Naties zouden er zo’n 13.000 stukjes per vierkante kilometer ronddobberen in de zee. Tegen 2050 zou er meer plastic dan vis ronddrijven in onze zeeën en oceanen. Dit heeft nefaste gevolgen voor heel wat zeedieren, die dit plastic opeten.

Eerder veronderstelden wetenschappers dat zeevogels visueel aangetrokken worden door plasticdeeltjes in het water, omdat deze kunststof er als voedsel uitziet. Onderzoekers uit Amerika hebben echter aangetoond dat een andere factor ook een heel belangrijke rol speelt: de geur. Sommige zeevogels zijn in staat om de typische zwavelgeur (te vergelijken met rottend zeewier) te herkennen die ontstaat wanneer hun prooien (voornamelijk kreeftjes) zich voeden met algjes. Het Amerikaanse onderzoek toonde aan dat stukjes dode algen zich vasthechten aan plastic en dat diezelfde geur vrijkomt bij de afbraak van dit dood materiaal. Op deze manier verwarren de vogels het plastic met hun prooi.

Afbeelding

Bij de dissectie van deze Noordse Stormvogel werden verschillende stukken en soorten plastic aangetroffen in de maag (foto: Jan Andries van Franeker (WUR))

De wetenschappers concludeerden ook dat er meer plastic wordt opgegeten door soorten die een speciale reukzin hebben ontwikkeld in de loop van de evolutie. Het gaat vooral om de groep van de buissnaveligen (Procellariiformes), waartoe onder andere albatrossen, pijlstormvogels en stormvogels behoren. Deze soorten zijn dus het meest kwetsbaar voor plastic. Hoogstwaarschijnlijk wordt een groot aantal andere vogelsoorten ook bedreigd door de plasticvervuiling.

Vandaag wordt bij 90% van de dode zeevogels plastic in de maag aangetroffen. In de zuidelijke Noordzee loopt dat aandeel zelfs op tot 97%. De inname van plastic zorgt wel voor een gevulde maag, maar heeft geen voedingswaarde. De dieren en hun jongen die ze ermee voederen, gaan dan ook vaak, ondanks een volle maag, een hongerdood tegemoet. Ook andere zeedieren zoals vissen, schildpadden en zeezoogdieren, lijden eronder, geraken erin verstrikt of hun hormoonbalans wordt verstoord.

Het ontwikkelen van plastics die (dode) algen afstoten, zou de opname ervan bij zeevogels en andere zeedieren kunnen beperken, al blijft een drastische afname van het gebruik van plastic en een betere recyclage de enige manier om de plastic soep in onze zeeën op termijn te doen afnemen.

Afbeelding

Wereldwijd is plasticvervuiling een gigantisch en toenemende probleem (foto Varano, Italië: Marc Herremans)

Lees het volledige onderzoek

Tekst: Stephie Seghers, Natuurpunt
Foto: Pim Wolf, Jan Andries van Franeker (WUR), Marc Herremans

Bron: Savoca, M. S., Wohlfeil, M. E., Ebeler, S. E., & Nevitt, G. A. (2016). Marine plastic debris emits a keystone infochemical for olfactory foraging seabirds. Science Advances 2 (11): e1600395