Groenlandse walvis voor de Belgische kust

Op 31 maart 2017 werd in de namiddag een Bultrug gemeld voor de kust van Raversijde. Het dier werd gezien dicht bij de kustlijn, ter hoogte van het Provinciedomein Raversyde. Maar op basis van foto’s kon worden vastgesteld dat het niet om een Bultrug maar wel om een Groenlandse walvis gaat. Het dier werd vanmorgen opnieuw waargenomen. Een nieuwe soort voor België. En voor alle duidelijkheid: nee, het is geen aprilvis.

De Groenlandse walvis is een baleinwalvis die bijna 20 meter groot wordt en 60 tot 100 ton kan wegen. Het is een soort die zich jaarrond ophoudt in arctische wateren, met een uitgesproken voorkeur voor het pakijs. De wereldpopulatie wordt momenteel geschat op 10.000 tot 40.000 exemplaren. Maar het aantal recente waarnemingen in de Noord-Atlantische Oceaan - tussen de oostkust van Groenland en Spitsbergen - is erg beperkt.

Wat doet zo’n Groenlandse walvis voor de Belgische kust? Mogelijk gaat het om het exemplaar dat in februari 2015 werd gefotografeerd ter hoogte van St. Martins, één van de Scilly-eilanden, ten zuidwesten van het Engelse Cornwall. Deze waarneming was ronduit verbijsterend aangezien dit de eerste Europese waarneming ooit was ten zuiden van de Barentszee. Mogelijk hetzelfde dier werd op 10 mei 2016 gefotografeerd in Bénodet, voor de kust van Bretagne (Frankrijk) en op 15 mei 2016 dook opnieuw een Groenlandse walvis op voor de kust van Marazion, dichtbij Penzance, alweer in Cornwall. De laatste waarneming dateert van 29 mei 2016, toen een exemplaar werd gefotografeerd nabij de monding van Carlingford Lough, in Noord-Ierland. Het vermoeden bestaat dat alle waarnemingen betrekking zouden kunnen hebben op hetzelfde exemplaar.

Indien er geschikte foto’s zouden opduiken van het exemplaar van Raversijde, moet het mogelijk zijn om uit te maken of het inderdaad om hetzelfde exemplaar gaat dat sinds 2015 ver ten zuiden van het gebruikelijke verspreidingsgebied ronddoolt.

De Groenlandse walvis heeft een groot, donker lijf, geen rugvin en een sterk ontwikkelde bult aan het blaasgat. Bij volwassen exemplaren valt ook de variabele witte tekening bij de kin op. De soort behoort tot de langst levende zoogdieren ter wereld. Op basis van aminozuren in de ooglens van exemplaren die recent door Eskimo’s werden gedood, was volgens wetenschappers één van die exemplaren 211 jaar oud. Groenlandse walvissen zijn alleseters maar hebben een voorkeur voor roeipootkreeftjes, krill en vlokreeften.

Na de waarneming van een Narwal op 27 april 2016 aan de sluis van Wintam (bij Bornem) is dit opnieuw een erg onverwachtse en uitzonderlijke toevoeging aan de Belgische lijst met zeezoogdieren.

Vanmorgen werd het dier opnieuw gezien, zwemmend voor de kust. Natuurpunt vraagt om waarnemingen en foto's door te geven via www.waarnemingen.be.

Tekst: Dominique Verbelen, Natuurpunt Studie
Foto: (archiefbeeld) Diederik D'Hert