Het Buitengoor te Mol, ook voor mossen uniek in West-Europa

Op vrijdag 29 maart 2013 verzamelden een twintigtal notoire mossen- en korstmossenkenners in het Buitengoor om daar naar het verhaal te luisteren van Juul Slembrouck. Deze uitzonderlijke bijeenkomst kwam er naar aanleiding van de publicatie van een mossen- en lichenenonderzoek in het Buitengoor. In dit werk worden de resultaten gebundeld van een intensief onderzoek, waarbij maar liefst 47 mossen van de Nederlandse Rode Lijst werden gevonden.

Dat er in het Buitengoor uitzonderlijke planten groeien is slechts sinds 1979 bekend. Dit is te verklaren door de bijzondere waterhuishouding van het gebied. Sporadisch werd hier ook naar mossen gekeken. Pas in 2006 besloten Vlaamse en Nederlandse mossenkenners of bryologen om hier een twee jaar durend onderzoek (2006-2007, wekelijks, nadien af-en-toe aanvullende bezoeken) op poten te zetten. Het werd een systematisch onderzoek van de beheereenheden van dit erkende natuurgebied van Natuurpunt. Ook korstmosspecialisten (lichenologen) en paddenstoelkenners (mycologen) werden bij dit onderzoek betrokken.
Het aantal Rode Lijstsoorten dat in het Buitengoor werd gevonden neemt toe met elke soortengroep die hier wordt bekeken.

Juul Slembrouck bundelde de resultaten van deze studie “Mossen en lichenen”, die het werk is van velen in een lijvig en goed gedocumenteerd rapport. Op 29 maart stelde hij dit werk voor aan de medewerkers, beheerders van het Buitengoor en medewerkers van de Antwerpse Koepel voor Natuurstudie (die deze publicatie mogelijk maakten).
Juul toonde enkele plagplekken, gegraven rond 2006. Het kalkrijke kwelwater, afkomstig van het Kempens Plateau en van een nabije, eertijds gegraven loop die wordt gevuld met kanaalwater, levert daar unieke gradiënten op met soorten als Groot staartjesmos, Rood schorpioenmos en Wolfsklauwmos.
Ook de Rosse Put, de eerste (!?) zandontginning van de Kempen, werd aangedaan. In dit haast mysterieuze water, dat permanent roestbruin gekleurd is, vindt men Bronmos. Het is de bryologen een raadsel hoe deze soort, die je normaal in decimeterlange strengen vindt in stromende, kristalheldere beken, het hier met even grote planten, in troebel water met een doorzichtigheid van nog geen vier centimeter uithoudt. Het zeldzame Reuzenpuntmos doet het ook hier opvallend goed en schijnt zelfs uit te breiden.

Afbeelding

Rood schorpioenmos, een soort van kalkrijke kwel, die in de categorie “Bedreigd” zit op de Nederlandse Rode Lijst (Foto: Paul Wouters-Marianne Horemans)

Met het verschijnen van deze publicatie wordt nog maar eens duidelijk dat het Buitengoor een gebied van internationaal belang is.

De deelnemers waren het erover eens dat het boekstaven van natuurhistorische en ecologische kennis voor élk gebied cruciaal is. Bryologen en ecologen worden ouder en daarom is het belangrijk dat deze kennis en ervaring tijdig wordt doorgegeven aan toekomstige generaties. ANKONA heeft in deze een belangrijke bijdrage geleverd aan de erkenning van het Buitengoor, haar beheerders en haar onderzoekers en daarmee de onvervangbare waarde van dit onderzoek aangetoond.

Tekst: Jens Verwaerde, Natuurpunt Beheer & Roosmarijn Steeman, Natuurpunt Studie
Foto’s: Yves Joris & Paul Wouters