Het Grote Vogelweekend: 'Recordaantal tellers, maar opvallend minder vogels in Vlaamse tuinen.'

Een absoluut recordaantal van 22.950 mensen heeft het afgelopen weekend minstens 443.000 vogels geteld in 15.403 tuinen tijdens Het Grote Vogelweekend van Natuurpunt. De resultaten stromen nog volop binnen. Met gemiddeld 27 vogels per tuin waren de Vlaamse tuinen leger dan ooit. De huismus, de merel en de kauw vormen de top 3.

“Dit jaar kan je niet echt van winnaars spreken, huismus, merel en kauw verliezen gewoon minder sterk dan andere vogelsoorten”, zegt Gerald Driessens, vogelexpert van Natuurpunt.

De huismus haalde het met grote voorsprong van de merel, die op een tweede plek belandde en de kauw, die doorstoot naar een derde plaats. De vink en de koolmees, die de afgelopen jaren steevast in de top 3 stonden, moesten het onderspit delven en tevreden zijn met respectievelijk een vierde en een vijfde plaats.

Met gemiddeld 27 vogels per tuin waren er minder vogels dan ooit in de Vlaamse tuinen. Vorig jaar zagen we er nog 28. Dat winterse tuinvogels als de keep en sijs ontbraken was aangekondigd. “Maar we tekenden ook historisch lage cijfers op voor soorten die andere jaren massaal in een gemiddelde Vlaamse tuin te vinden zijn, zoals koolmees, pimpelmees, Turkse tortel, heggenmus en groenling”, zegt Driessens. “Het barslechte broedseizoen in het kletsnatte voorjaar is daar tenminste bij de mezensoorten verantwoordelijk voor”, verklaart hij.

Bij enkele andere soorten lijken de getelde aantallen de laatste paar jaren vrij stabiel: huismus, roodborst, kauw, houtduif en ekster. De enige soort die het dit jaar relatief beter doet is de groene specht. Vergeleken met 10 jaar geleden is hun aanwezigheid in de Vlaamse tuinen ongeveer verdubbeld.

De merel en het Usutuvirus
Met zijn derde plaats is de positie van de merel vergelijkbaar met die van 2016. Op Vlaams niveau waren ze in 89% van de tuinen aanwezig. In 2014, 2015 en 2016 was dat respectievelijk 89,9%, 94% en 91%. Afgelopen najaar werd de soort geplaagd door het Usutuvirus. In opvangcentra werden veel dode merels binnengebracht. Is de impact al bij al beperkt gebleven?

Afbeelding

De impact van het Usutuvirus is het meest duidelijk in de provincies Antwerpen en Limburg. (foto: Luc Meert)

“Veel van de merels die we hier nu zien, komen uit het hoge noorden en daar was er geen uitbraak van de ziekte”, verklaart Driessens. “Bovendien zien we duidelijke verschillen tussen regio’s waar er afgelopen zomer wel of geen uitbraak van het Usutuvirus werd vastgesteld. In West- en Oost-Vlaanderen, waar het virus niet voorkwam, zaten ze in 92 en 91% van de tuinen, in de zwaar getroffen provincies Antwerpen en Limburg zaten ze slechts in 88 en 83% van de tuinen.”

Komt het nog goed met onze tuinvogels?
“Panikeren moeten we niet doen”, zegt Gerald Driessens. “Doorgaans is de natuur erg flexibel. Het barslechte broedseizoen van mezen als gevolg van het kletsnatte voorjaar kan weer rechtgetrokken worden na enkele goede broedseizoenen”, zegt hij. “We kunnen zelf ook een verschil maken door tuinen vogelvriendelijk te maken met struiken, wilde hoekjes en vogelvoer. Uit de resultaten blijkt dat die elementen ervoor zorgen dat er meer vogels je tuin vinden zijn”, klinkt het.

Over Het Grote Vogelweekend
Met Het Grote Vogelweekend wil Natuurpunt wetenschappelijke gegevens verzamelen over de toestand van onze tuinvogels. Met enkel professionele biologen zou het onmogelijk zijn om de honderdduizenden gegevens te verzamelen. Tegelijkertijd wil de natuurvereniging mensen de schoonheid van de natuur in hun eigen tuin laten ontdekken en hen aanmoedigen om vogels te voederen, in het bijzonder gedurende de wintermaanden.

De massale respons op de telling laat zien dat veel mensen begaan zijn met wat er zich in de natuur afspeelt. Natuurpunt wil alle tellers bedanken voor hun hulp bij deze telling. De definitieve resultaten verschijnen binnenkort in een gedetailleerd verslag.

Natuurpunt organiseerde ook een Vogeltelweek voor Scholen van 23 tot en met 27 januari. Ook daar werd het een recordeditie: 345 klassen en 5000 leerlingen telden samen meer dan 10.000 vogels. Daaruit bleek dat de kauw de meest getelde vogel was op de Vlaamse speelplaatsen, voor de vierde keer op rij. De houtduif en de merel vervolledigden de top 3.

Ook in Nederland en het Verenigd Koninkrijk werd afgelopen weekend meegeteld. In Nederland was de top drie: huismus, koolmees, merel.

De volledige top 10 in Vlaanderen (tussen haakjes de ranking van 2016):

1.Huismus (1)
2.Merel (4)
3.Kauw (6)
4.Vink (3)
5.Koolmees (2)
6.Houtduif (7)
7.Turkse tortel (8)
8.Pimpelmees (5)
9.Spreeuw (10)
10.Ekster (9)

Gegevens doorgeven kan nog tot eind deze week via www.vogelweekend.be

Contact: Hendrik Moeremans, Natuurpunt, 0490 657 996
Foto's: Francois Van Bauwel, Luc Meert