Kruisspinnen zijn dit jaar kleiner

Wat het weer betreft is het een bijzonder jaar geweest. Een korte lente, een erg lange zomer: het brengt een mens haast in de war. Een Kruisspin heeft daar minder last van. De typische tuinspin heeft namelijk een uitgekiend groeiplan dat zich aanpast aan de weersomstandigheden.

Omwille van de late lente waren de cocons van de Kruisspin dit jaar later uitgekomen en hadden de diertjes maar weinig te eten in hun jeugdperiode. Dat heeft ervoor gezorgd dat Kruisspinnen dit jaar kleiner uitvallen dan in andere jaren, waarin er een groter voedselaanbod is in de lente.

De erg lange zomer zorgt er wel voor dat ze hun voortplantingstaken toch nog makkelijk kunnen vervullen. De "achterstallige grootte" halen ze weliswaar niet meer helemaal in, maar door veel te eten, slagen ze er nog wel in om veel eitjes te leggen. Daarbij past de grootte van de eitjes zich ook aan aan de ruimte die ze hebben in het achterlijf van de moederspin. Simpel gezegd: Kruisspinnen zullen dit jaar nog veel eitjes leggen, maar doordat de moeder kleiner is, zullen ook de eitjes kleiner zijn. De deadline is duidelijk voor een Kruisspin: voor het begin van de winter moet ze stevige eicocons met veel eitjes kunnen produceren.

Wat gebeurt er nu in het 'rampscenario' waarin we zowel een slechte lente als een slechte zomer hebben en de Kruisspin die deadline niet dreigt te halen? Wel, dan past de spin zich ook daaraan aan. Onder deze 'stress-omstandigheden' treedt er bij spinnen een mechanisme in werking dat ervoor zorgt dat ze sneller volwassen worden dan wanneer er voldoende voedsel is. Op die manier haalt ze alsnog haar deadline, weliswaar kleiner en vermoedelijk met minder eitjes, maar de soort wordt tenminste in stand gehouden.

Spinnen maken daarnaast ook gebruik van een zelfregulerend mechanisme. Als er volgend jaar te veel spinnen zijn in verhouding tot het prooi-aanbod, dan zal hun aantal 'automatisch' inkrimpen. Dat kan op verschillende manieren gebeuren: door een decimering door hongerdood, door verzwakking of zelfs door kannibalisme.

Iedereen heeft ongetwijfeld ooit al een Kruisspin gezien. De soort is heel algemeen in veel verschillende biotopen en ze valt op doordat ze vaak overdag in het midden van haar web zit. Ze dankt haar naam aan het op een kruis gelijkend patroon op het achterlijf dat bestaat uit een groepje lichtere tot witte vlekjes die afsteken tegen de donkerbruine tot gele achtergrondkleur.

Tekst: Hendrik Moeremans, Natuurpunt en Koen Van Keer, Arabel
Foto: Leo Janssen