Levert determinatiemarathon extra pissebeddensoorten op voor ons land?

Er leeft heel wat in de Belgische pissebeddenwereld. Sinds de oprichting van ‘Spinicornis’, de Belgische pissebeddenwerkgroep, wordt er aan een sneltempo nieuwe data verzameld. Ondertussen werd alle historische data gebundeld samen met recente velddata in een nieuwe checklist en bibliografie voor de Belgische landpissebedden. Maar er blijft veel werk aan de winkel en ‘Spinicornis’ wil daarom een extra inhaalbeweging doen met de 24-uren marathon “Pissebedden For Life”.

Zesendertig soorten landpissebedden is ons land rijk. De laatste 20 jaar werd één vierde van die soorten als nieuwe soort ontdekt voor de Belgische fauna. Dit illustreert hoe weinig er naar pissebedden gekeken werd in België, ondanks de belangrijke rol die ze vervullen in zowat elk landhabitat. Pissebedden zijn in hoofdzaak afvaleters en zonder hen zouden we snel verdrinken in een hoop organisch plantenafval zoals dode bladeren en dood hout. Het zijn macro-detritivoren, en daarmee zijn ze samen met ander grote ongewervelden zoals miljoenpoten, regenwormen, slakken, vliegen-en keverlarven verantwoordelijk voor de eerste stap in het afbraakproces. Een goede kennis van deze beestjes is daarom essentieel om de voedselkringloop te begrijpen en de gevolgen in te schatten voor het functioneren van ons ecosysteem in een wereld die volop in verandering is.

Spinicornis werkt aan een uitgebreide ecologische atlas voor alle Belgische soorten, en als eerste belangrijke stap bundelde en controleerde ze alle oude waarnemingen uit de Belgische wetenschappelijke literatuur en de collectie van het KBIN (Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen). Zo bleken recent ontdekte soorten al langer in België voor te komen, maar nooit correct op naam gebracht. Bijvoorbeeld de bleke mospissebed (Philoscia affinis), die pas ontdekt werd eind 2014, werd al teruggevonden in collecties uit de jaren vijftig van de vorige eeuw. Alle historische waarnemingen en literatuur werd per soort opgelijst en gepubliceerd in het tijdschrift ZooKeys.

Maar doordat pissebedden bij wetenschappelijke onderzoeken nooit vooraan in de rij stonden is de historisch data summier. En als er dan toch eens met bodemvallen (potjes in de grond om bodemdieren te vangen) gewerkt werd en men pissebedden eruit haalde kwamen ze vaak in een hoge ladekast te staan voor vele jaren. Ook die data is van groot belang om de verspreiding in kaart te brengen.

Daarom besloot Spinicornis om in het kader van de Warmste Week een heuse pissebeddendeterminatiemarathon te houden: “Pissebedden For Life”. Voor het goede doel sluiten de leden zich op met microscopen om zoveel mogelijk pissebedden uit die oude collecties te bekijken en de data toe te voegen aan verspreidingskaartjes. Hoe werkt dat dan? Voor elke 10 eurocent die aan het goed doel geschonken wordt zal er een pissebed gedetermineerd worden. 10 euro levert dus 100 gedetermineerde pissebedden op. Een hele uitdaging die een schat aan nieuwe gegevens kan opleveren maar vooral ook steun oplevert voor Natuurpunt en BOS+. Deze doelen werden gekozen omdat de twee verenigingen zich inzetten voor onder andere het behoud van oude bosgebieden: voor veel soorten een laatste toevluchtsoord.

Steunen kan via overschrijving op https://www.spinicornis.be/pfl

Tekst: Pallieter De Smedt, Spinicornis