Merels: 5 weetjes over deze geliefde zangvogels

Dat merels prachtig kunnen zingen, heb je vast al wel eens gehoord. Maar weet je ook dat ze met hun snavel vrouwtjes lokken? Of dat ze slimme trucjes gebruiken om aan voedsel te geraken? 5 weetjes op een rij gezet.

1/ Sexy snavel

Een zingend mannetje trekt de aandacht van een vrouwtje. Maar vooral de kleur van de snavel waar dat lied uitkomt, interesseert haar. Hoe feller oranje, hoe sneller haar hart gaat slaan. De kleur weerspiegelt zijn gezondheid. Intens oranje betekent dus een prima vader in spe. Carotenoïden - afkomstig uit het voedsel - zorgen voor de kleur en spelen een rol in het immuunsysteem. Een valer gele snavel toont zo dat de merel in een gezondheids-dipje zit. In die periode spelen de carotenoïden meer een rol in het immuunsysteem en blijft er minder over voor de snavel. Eenmaal aangesterkt, kleurt de snavel weer mooi oranje.

2/ Slimme gauwdief

Merels eten hoofdzakelijk regenwormen en slakken. In het najaar staan ook bessen op de menu. Al luisterend en kijkend voedsel zoeken, kost tijd en concentratie. Om aan een snelle hap te geraken, hebben merels een aantal slimme trucjes bedacht. Ze trippelen hevig in het gras waardoor de wormen de trillingen voelen. Deze denken dat er een mol aankomt of dat het regent. De wormen komen hierdoor naar boven. Recht de bek van de merel in. Ook aan een molshoop wachten merels vluchtende regenwormen wel eens op. En af en toe komt de slimme gauwdief in de merel naar boven. Dan pikt hij de worm van een andere merel. Of een lekkere slak van een lijster. Merels krijgen slakkenhuisjes immers moeilijk zelf open.

3/ Droogkuis

Merels zitten graag net in het pak. Ze onderhouden hun veren zorgvuldig. In een zonnig hoekje spreiden ze vleugels en staart. Met de snavel open genieten ze -bijna extatisch- van een warm stofbad. In werkelijkheid brengt het sterke zonlicht aanwezige parasieten in beweging waardoor merels ze kunnen wegpikken. Tijdens de rui vervangen ze een groot deel van het verenpak. Op dat moment is de huid nog beter bereikbaar voor steekmuggen. Die kunnen het usutu-virus overbrengen. Merels zijn daar helaas hypergevoelig voor. Verzwakt en vermagerd zitten ze bol en maken een lusteloze indruk. Een verschil met een gezonde, ruiende of zonnende, merel die er ietwat rommelig maar alert uitziet.

4/ Zangrepetitie

Merels maken gemakkelijk duidelijk hoe ze zich voelen. Gaande van zacht contact met elkaar houden tot een luide, paniekerige alarmkreet bij potentieel gevaar. Met melodieuze liederen bakenen ze hun territorium af. Herhaaldelijk repeteren verbetert hun zang aanzienlijk. Oudere merels zijn dan ook betere zangers. Met een ruim repertoire en minder herhalingen dan jongere merels, die pas aan het begin van hun zangcarrière staan. Je kan een merel individueel herkennen aan zijn manier van zingen. Zelf herkennen ze zo ook hun vaste buurmannen aan hun lied. Die zullen daardoor minder snel aangevallen worden, dan vogels die een nieuwe, ongekende zang laten horen.

5/ Spanningsveld

Merels hebben een aantal vaste gewoonten. Zingen doen ze het liefst van op een hoge uitkijkpost zoals de top van een boom of de nok van een dak. Voedsel zoeken ze op de grond. En graag op je gazon. Merels huppen meestal met beide poten tegelijk over je grasveld om dan plotsklaps te stoppen. Geconcentreerd en bewegingsloos luisteren en kijken ze naar iets lekkers op de grond. Daarbij heerst er - zonder dat je het weet - een waar spanningsveld in je tuin. Merels zijn weinig sociaal en zien andere vogels als grote concurrenten. Ze foerageren opmerkelijk trager als er andere merels in hun buurt zijn. Elkaar verjagen wordt dan de grootste prioriteit. Zelfs als andere vogels intussen het meeste eten verorberen.

Tekst: Christine Machiels

Naar de vogels kijken in je tuin zorgt voor kleurrijk vertier en heerlijke ontspanning. Maar het is tegelijk ook heel nuttig: tel op 26 en 27 januari de vogels in je tuin en bezorg je resultaten aan Natuurpunt. Zo kunnen we nagaan hoe het gesteld is met de vogels in Vlaamse tuinen.

ZO TEL JE MEE MET HET GROTE VOGELWEEKEND