Mooie nazomer, maar waar zijn de vlinders?

De klimop staat in bloei en in tuinen is er ondermeer op Vlinderstruiken en IJzerhard nog nectar te vinden. Toch is het op veel plaatsen zoeken naar een vlinder. Het contrast met vorige jaren, toen er in september massa’s Dagpauwogen vlogen, is groot. Het ziet er naar uit dat de hitte en de droogte van de afgelopen zomer daar verantwoordelijk kan voor zijn bij sommige soorten. Uit de statistieken van waarnemingen.be blijkt namelijk dat in augustus 2018 nauwelijks rupsen van Dagpauwogen gemeld werden, veel minder dan in bijvoorbeeld augustus 2017. Ook een aantal andere dagvlinders die Grote brandnetel als waardplant hebben zoals Gehakkelde aurelia, Atalanta en Kleine vos zijn er in bedroevend lage aantallen, wat mogelijk op een probleem met de waardplant wijst.

Voor vlinders die minder last hadden van de droogte lijkt het warme weer van de voorbije maanden nog steeds impact te hebben. Zo zien we dat er dit jaar opnieuw een duidelijke derde generatie van het Landkaartje vloog (nochtans ook een netelvlinder), maar die zijn intussen weer uitgevlogen. Een vierde generatie is er nooit voor deze soort dus het vliegseizoen 2018 zit er voor deze soort zo goed als op.

Dat geldt dan weer niet voor het Kaasjeskruiddikkopje. Daarvan komen nog dagelijks meldingen binnen. Deze recente nieuwkomer lijkt naarstig verder te werken aan zijn kolonisatie van Vlaanderen. Recent werd voor het eerst voortplanting in Zeeuws-Vlaanderen vastgesteld (notabene door een Belgische waarnemer). Het is intussen duidelijk dat 2018 voor het Kaasjeskruiddikkopje een absoluut topjaar is. Ook het veel algemenere Icarusblauwtje vliegt momenteel nog in ongewone aantallen voor de tijd van het jaar. Ook het nauw verwante Bruin blauwtje kende een topjaar.

Tenslotte beleeft de Koninginnenpage een boerenjaar. Na een aantal slechte jaren is sinds vorig jaar een voorzichtig herstel ingezet. Opmerkelijk is de piek in de vliegtijd die we het voorbije decennium helemaal niet zagen. Dit is een derde generatie die enkel in zeer warme jaren optreedt en de voorbije weken duidelijk op te merken viel.

Afbeelding

De Koninginnenpage kent dit jaar een ongeziene derde generatie (bron: www.waarnemingen.be).

Bij de nachtvlinders zie je nu soorten die je eerder in juni verwacht dan in september. Gaat het om exemplaren die voortkomen uit de tweede-generatie-exemplaren? Of zijn er een hoop exemplaren die van plan waren als pop te overwinteren, van gedacht veranderd en alsnog uitgeslopen? Dat is niet helemaal duidelijk. Dezelfde vraagstelling dringt zich op bij een aantal nachtvlinderwaarnemingen: zo vliegen er momenteel Witlijntandvlinders, Vliervlinders, Rozenblaadjes en Schaaruilen.

Dagpauwogen documenteren
Om na te gaan in welke mate er in het najaar verse Dagpauwogen vliegen (van een nieuwe generatie) dan wel exemplaren die weer uit hun winterslaap ontwaakt zijn, zal er een analyse gebeuren van de data in waarnemingen.be. Enkel waarnemingen die met foto gedocumenteerd zijn, zijn voor dit doel bruikbaar. Als je de komende dagen of weken nog Dagpauwogen ziet: gelieve die zeker in te voeren, maar vooral ook te fotograferen.

Tekst: Wim Veraghtert & Wouter Vanreusel, Vlinderwerkgroep Natuurpunt
Foto: Gerda Van Hoovels