Na 15 jaar broedt er opnieuw koppeltje grutto’s in Gent: ‘Hoopgevend nieuws voor deze kwetsbare vogel’

15 jaar lang was de grutto niet meer te zien als broedvogel in het Gentse. Totaal onverwacht hebben vrijwilligers van Natuurpunt Gent recent een broedend koppeltje ontdekt in de Assels in Drongen. Als alles goed gaat worden er binnenkort vier Gentse grutto’s geboren. De vrijwilligers doen er nu alles aan om het nest te beschermen, want grutto’s zijn erg kwetsbaar, ook in de rest van Vlaanderen.

De grutto is volgens de Nederlanders de koning van de weidevogels. Met zijn rossige borst, lange poten en lange snavel valt hij goed op. Tijdens de baltsvlucht hoor je zijn zang van ver: “grutto-grutto-grutto”. Omdat hij vroeg in het voorjaar terugkeert uit Afrika, is hij een echte lentebode.

Grutto gaat achteruit

“Dat deze iconische vogel na 15 jaar opnieuw broedt in het Gentse, is onverwacht maar fantastisch nieuws”, zegt Geert Spanoghe, vrijwilliger en vogelkenner bij Natuurpunt Gent. “Eigenlijk hadden we de hoop al lang opgegeven. Tot begin jaren 2000 hadden we in Gent, en vooral in de Bourgoyen, Assels en Keuzemeersen, enkele tientallen broedpaartjes. Ook kieviten deden het trouwens zeer goed in de Assels. Daarna ging het snel bergaf, tot de grutto’s hier helemaal verdwenen.”

“In heel West-Europa is de populatie grutto’s de laatste 25 jaar meer dan gehalveerd. De grutto steeg zowel op de nationale als internationale Rode Lijst van bedreigde of kwetsbare dieren een categorie, wat geen goed nieuws is. Ondanks de vele beschermingsprojecten zijn succesverhalen zeldzaam.”

Zeker één broedend koppel, mogelijk twee

“Voor de duidelijkheid: we zien nog elk jaar grutto’s in de Gentse natuurgebieden, maar dat zijn vogels die terugkeren uit Afrika, Spanje of Portugal - waar ze de winter doorbrachten - en die hier even bijtanken op weg naar hun broedgebied. Dat broedgebied ligt voornamelijk in Nederland maar ook het handvol broedpaartjes in de Ooidonkmeersen in Deinze bezoekt de Bourgoyen vlak voor het broedseizoen.”

Nu koos zeker één koppeltje voor de Assels als eindbestemming. Er is ook een tweede koppeltje gesignaleerd verderop in het gebied, maar daar is nog geen broedbewijs. “Al tonen de vogels wel gedrag dat er op kan wijzen dat ze al een onbebroed nest hebben. Grutto’s kunnen meer dan 25 jaar oud worden. Het is dus niet onmogelijk dat het nog vogels zijn die hier ooit tot broeden kwamen en dus nog weten dat het hier ooit goed was.”

Afbeelding

Nest van het koppeltje grutto's in de Assels (foto: Ward Stulens)

Nest beschermen

Vrijwilligers van Natuurpunt Gent gaan beide koppeltjes goed opvolgen, want het is nog te vroeg om van een echt succesverhaal te spreken. “Vlaanderen is erg versnipperd, er zijn niet veel grote natuurgebieden of weidegebieden waar ze ongestoord kunnen broeden. Ook de verdroging of verruiging van weidegebieden speelt hen parten. Bovendien maken grutto’s hun nest open en bloot in het veld, wat ze kwetsbaar maakt voor landbouwvoertuigen en roofdieren zoals vossen. Zelfs in gebieden waar ze nog jaarlijks zitten zijn telkens weer extra inspanningen nodig voor beheer en bescherming.”

“We hebben nu een raster geplaatst rond het nest om het te beschermen tegen roofdieren. Er is ook gevraagd aan de landbouwer om het stuk niet te maaien tot wanneer de jongen kunnen vliegen. Dit is een ‘laat’ legsel dus daar dreigt anders een conflict. We proberen bovendien een specifiek beheer op poten te zetten dat weidevogels zoals de grutto kan helpen. Dat zal veel tijd, opvolging en geld kosten. Maar als ons paartje erin slaagt om hier jongen groot te brengen, is dat een extra drijfveer”, besluit Spanoghe.