Nachtvlindertelling in de Malemmeersen

De natte rietvelden van de Malemmeersen liggen geklemd tussen de Watersportbaan en de woonwijk Malem en zijn sinds 2014 in het beheer van Natuurpunt. Er wordt jaarlijks één of twee keer gemaaid om het riet te verjongen en zo verlanding en verrijking van de bodem tegen te gaan. Zo krijgen typische moerasplanten een kans. Om de evolutie van het gebied op te volgen, worden er regelmatig inventarisaties van planten en vogels uitgevoerd. Op 17 juni vond er voor het eerst ook een grootschalige inventarisatie van nachtvlinders plaats.

Rietspecialisten

Er werden 4 nachtvlindervallen met een kwikdamplamp en 1 Actinic (bak met UV-lamp) opgesteld aan de kant van de Watersportbaan bij de rand van het rietveld. Vanaf 22u werden de bakken ontstoken, om 5u startte de determinatieronde. Het was een warme, droge nacht; degelijke omstandigheden voor wat nachtvlinderactiviteit. Alle nachtvlinders werden na determinatie weer vrijgelaten.

In totaal werden 63 soorten nachtvlinders op naam gebracht (614 individuen). Dit is geen overdonderend aantal, maar dat was te verwachten aangezien we vingen in een vrij open, ongevarieerde omgeving (rietvelden, weinig bomen of andere habitats). Veel van de klassieke riet- en moerassoorten waren aanwezig: gestreepte rietuil, rietgrasuil, rietmot, rietsnuitmot, liesgrassnuitmot,… De namen spreken voor zich; dit zijn soorten die we kunnen verwachten in een goed beheerd rietland. Zij werden vergezeld door enkele zeldzamere riet- en moerassoorten. Zo dook er een moerasduiveltje op en werden maar liefst 12 smalvleugelrietboorders gevangen. Ook heel bijzonder was de vondst van een rietprachtmot, een micronachtvlinder van maar enkele millimeters groot die lokaal enkel in rietvelden te vinden is. 

Zeldzaamheden en andere parels

Naast de rietspecialisten werden er ook heel wat wijdverspreide soorten gedetermineerd. De grote overheerser op dit vlak was de stompvleugelgrasuil, waarvan er maar liefst 222 individuen in de mottenbakken werden teruggevonden. Enkele zeldzame verschijningen waren brede w-uil, sneeuwbeer (die op veel plaatsen lijkt op te duiken dit jaar) en witte hermelijnvlinder. De kroon werd gespannen door een grauwe stofuil, een zeer zeldzame nachtvlinder van warme en rotsige omgevingen die ons land in mondjesmaat lijkt te bereiken vanuit het zuiden, een patroon dat we ook zien bij veel warmteminnende soorten als gevolg van de klimaatsopwarming.

Ten slotte mag ook de vondst van 4 verschillende soorten pijlstaart niet onopgemerkt passeren. Zowel populieren-, linde-, pauwoogpijlstaart en groot avondrood werden genoteerd. Het zijn geen zeldzame soorten, maar wel stuk voor stuk parels van nachtvlinders. 

Al bij al was dit een succesvolle eerste vangst in de Malemmeersen. We hopen dit in de komende jaren nog te herhalen en zo te onderzoeken hoe de aantallen en de soortensamenstelling in het gebied evolueren.

Tekst: Bastiaan De Ketelaere, conservator Malemmeersen