Natuurgebieden Dendervallei oplossing voor wateroverlast

De actuele problemen met wateroverlast bewijzen opnieuw dat er eindelijk werk gemaakt moet worden van meer ruimte voor water in de Dendervallei. De focus op de sluizen is misleidend, want hoewel dringend, volstaan ze niet om overstromingen te voorkomen.

Veel gestudeerd, weinig gerealiseerd

Sinds de zware overstromingen van 2010 is er vooral veel gestudeerd maar weinig op terrein gebeurd. De Vlaamse Waterweg als beheerder van de Dender zat lang op de totaal achterhaalde denkrichting van versnelde waterafvoer. Terwijl vanuit het CIW (Commissie Integraal Waterbeleid) en Natuurpunt steeds aangedrongen werd op een integrale visie en op het geven van Ruimte voor Water, bleef de Vlaamse Waterweg uitgaan van een verouderde visie. Recent kwam er dan toch verandering in. De Vlaamse regering nam enkele weken geleden, in het kader van het beleidsproces “Ruimte voor water” in de Dendervallei, de tussenbeslissing om voor het alternatief te kiezen dat werk maakt van herstel van de natuurlijke waterberging in de Dendervallei. De aanpak die door de milieubeweging in de Denderstreek al tientallen jaren wordt voorgesteld. 

Ruimte voor water

Volgens het onderzoek door het studiebureau IMDC, dat het proces ‘Ruimte voor water’ (3a) in de Dendervallei begeleidt, kwam het alternatief waarbij samengewerkt wordt met de natuur en de rivier ruimte gegeven wordt, feitelijk op basis van allerlei parameters als beste alternatief uit de bus. Het heeft onder meer de beste positieve kosten-batenverhouding. Het steunt op twee pijlers: lokale beschermingsmaatregelen voor de historische woonkernen en herstel van de natuurlijke overstromingsgebieden van de Dender in de open ruimte tussen de woonkernen. De natuurlijke overstromingsgebieden in de Dendervallei zijn nog relatief goed gevrijwaard van bebouwing en kunnen opnieuw ingezet worden om grote hoeveelheden water te bergen en te bufferen in perioden van hevige neerslag. Steeds intensere periodes van regen (afgewisseld met lange droogtes) is precies wat voor onze regio verwacht wordt door de klimaatverandering. Door de vallei terug in te richten als overstroombare en natte natuurgebieden, de Dendermeersen te herstellen, worden de woongebieden beschermd tegen overstromingen in de winter en een waterreserve opgebouwd voor de zomerse droogteperiodes. Tegelijk wordt zo een van onze meest bedreigde natuurtypes hersteld. Natuurpunt maakt daar in diverse natuurgebieden in de Dendervallei al werk van.

Sluizen vernieuwen

In combinatie met ruimte voor water in de natuurlijke overstromingsgebieden is ook dringend de bouw van allerlei infrastructuur nodig zoals de aanleg van dijkjes rond woonwijken, verhoogde Denderoevers in de stadscentra en vernieuwing van de verouderde sluizencomplexen in combinatie met nevengeulen om vismigratie terug mogelijk te maken. Op enkele plaatsen zullen echter ook historische fouten moeten rechtgezet worden. Zo zullen lokaal een aantal gebouwen en straatjes die in overstromingsgebied liggen, verwijderd moeten worden. De kost voor het beveiligen van deze gebouwen in overstromingsgebied is immers veel te hoog en komt niet de hele gemeenschap ten goede. Voor vernieuwing van de sluizen liggen al heel wat plannen op tafel, maar tot nog toe wordt voor de meeste sluizen geen werk gemaakt van de vergunningsaanvragen of waren ze van ondermaatse kwaliteit.

Versneld uitvoeren met klimaatadaptatiefonds

Natuurpunt roept de Vlaamse regering op om de principebeslissing voor het scenario 3a om samen te werken met natuur, nu versneld in uitvoering te brengen met een implementatieplan dat nog deze legislatuur wordt goedgekeurd. Dat betekent naast diverse planning en vergunningsprocessen vooral dat er de nodige middelen worden voorzien voor de (infrastructuur)werken. We vragen om daarom net als voor de IJzervallei versneld budget uit het klimaatadaptatiefonds te voorzien om de plannen nu eindelijk ook in uitvoer te brengen. Maar zelfs met beperkte financiële middelen kan het risico op overstromingen op zeer korte termijn al bijzonder sterk gereduceerd worden door de Dender onder de aanliggende bermen door te verbinden met de natuurlijk overstroombare vallei. Zo ontstaat een enorme ruimte om overstromingswater op een natuurlijke manier te bufferen en weg te houden uit de woonkernen. 

Perscontact: Rik De Baere, voorzitter Natuurpunt Denderstreek vzw, +32 476 88 71 29