Nieuwe zuiderse libellensoort Witpuntoeverlibel duikt op in Vlaanderen

Sneller dan verwacht is de Witpuntoeverlibel opgedoken in Vlaanderen. Begin juli werd de van oorsprong zuidelijke soort pas voor het eerst gezien in Rochefort in de provincie Namen. Nu blijkt dat ze ook Vlaanderen al heeft bereikt. Dat de soort verder noordwaarts zou oprukken was al voorspeld. Maar dat het zo snel gebeurt, is eerder onverwacht.

De eerste Vlaamse Witpuntoeverlibel werd op 15 augustus gefotografeerd door Vic Van Dyck in Averbode Bos & Heide. Dat is een natuurgebied op de grens van Limburg, Vlaams-Brabant en Antwerpen en ligt op 100 km van de eerste vindplaats. Op 1 september zag Geert De Knijf een mannetje in het Hageven in Neerpelt nog enkele tientallen kilometer verder noordwaarts.

“Het is al de 45ste libellensoort die in Averbode Bos & Heide is waargenomen sinds de start van de natuurinrichtingswerken,” laat Koen Berwaerts weten in de nieuwsbrief van het gebied. “Een enorm aantal als je weet dat in Vlaanderen 69 soorten libellen voorkomen. Het natuurherstel in het gebied werpt vruchten af.”

Vijverherstel lokt libellen

In Averbode Bos & Heide zijn enkele jaren geleden heel wat historische vijvers hersteld. Ze behoren tot een groot netwerk van vijvers en vennen dat de paters van Averbode vroeger gebruikten voor viskweek. Het beheer en het herstel van het gebied is er gekomen dankzij de inzet van een grote groep vrijwilligers en de steun van het Europese LIFE-fonds voor natuurherstel. Naast de Witpuntoeverlibel leven er nog zeldzame soorten in het gebied: onder andere de Gevlekte witsnuitlibel en de Tangpantserjuffer. Dankzij de waterpartijen doet Averbode Bos & Heide ook uitstekend werk als waterinfiltratiegebied en zorgt zo voor een natuurlijk bufferbekken om wateroverlast in de omgeving te beperken.

Ook in het Natuurpunt gebied Hageven vond recent heel wat heide- en venherstel plaats.

Eerst in Wallonië

Het was Alain De Broyer, een onderzoeker van Natagora, de Waalse zusterorganisatie van Natuurpunt, die begin juli de eerste Belgische ontdekking deed nabij het kasteel Lavaux-Sainte-Anne in Rochefort (provincie Namen). Het bleef in Wallonië niet bij één dier: ook in de provincie Luik is een dier gefotografeerd. Nu de soort ook op verschillende plaatsen in Vlaanderen is opgedoken, ligt de weg open voor verdere kolonisatie. We verwachten dat er zich ook effectief populaties zullen vestigen en dat het niet bij zwervende dieren zal blijven. De Witpuntoeverlibel verkiest ondiepe vijvers met snel opwarmend water. Omdat de waarneming in het Hageven vlakbij de Nederlandse grens plaatsvond, maken onze noorderburen zich ook op om deze soort te verwelkomen.

De Witpuntoeverlibel hoort tot de familie van de korenbouten. Ze lijkt zeer sterk op de Gewone oeverlibel, een soort die zeer talrijk voorkomt in heel België. Maar aan het subtiele verschil dankt de Witpuntoeverlibel haar naam: ze is voorzien van witte achterlijfsaanhangselen. De vrouwtjes hebben ook nog een een wit laatste achterlijfs-segment en een mooie, duidelijke tekening op het achterlijf die het dier veel contrastrijker maakt dan het wijfje van de Gewone oeverlibel.