Recordaantallen buizerds over Lage landen

Ongewoon hoge aantallen buizerds trokken gisteren over ons land, zelfs in flinke groepen. Op heel wat trektelposten werden honderden exemplaren genoteerd. Op de telpost ‘Averbode Bos en Heide’ werden 778 overtrekkende buizerds geteld. Dit is een nieuw Belgisch record: nooit eerder werden er op één dag vanop één locatie zoveel overtrekkende buizerds geregistreerd. Het vorige record werd gevestigd op 15 oktober 2011: toen werden op de telpost van Kristallijn-Maatheide 644 buizerds geteld. 

Op een aantal telposten werden gisteren thermiekbellen van meer dan 100 opschroevende buizerds gezien. Dit is voor ons land ongezien. Wat gisteren werd vastgesteld, vergt wat duiding. Zo is het belangrijk om aan te geven dat niet alle buizerds trekken. Buizerds die in België als volwassen vogels broeden, blijven doorgaans jaarrond in ons land. De jonge vogels trekken echter uit ons land weg. In Scandinavië kunnen buizerds echter niet overwinteren wegens te koud. Scandinavische buizerds trekken in het najaar dus bijna allemaal weg, richting zuidwest Europa, op zoek naar warmere overwinteringsgebieden. Tijdens die trek zijn ze sterk afhankelijk van de weersomstandigheden.

Afbeelding

Eén van de buizerdgroepjes die gisteren werden geregistreerd over de telpost van Oetersloven in Wellen (foto: Pierre Vandersmissen).

25.000 buizerds op komst

Wat is goed trekweer voor buizerds? Goede thermiek en/of rugwind, dat is essentieel. Van zodra deze ideale omstandigheden zich aandienen, verlaten buizerds massaal hun noordelijk gelegen broedgebieden om de trek richting zuid aan te vatten. Om te weten of en hoeveel buizerds er op komst zijn, volgen vogelkijkers in de Lage Landen (o.a. via www.trektellen.nl) nauwgezet op hoeveel buizerds dagelijks de oversteek maken van Zweden naar Denemarken. Het was al een poos duidelijk dat daar dit jaar iets bijzonders aan de hand was: op de bekende trektelpost van Falsterbo - in het zuidwesten van Zweden - en op enkele andere oversteekpunten werden recent bijna 25.000 buizerds geregistreerd. Deze aantallen zaten er dus aan te komen. Of ze ook over Vlaanderen zouden vliegen dan wel of ze een iets meer oostelijke koers zouden aanhouden en via Duitsland richting zuid zouden gaan, bleef nog even afwachten.

Belgisch record in Averbode

Woensdag draaide de wind naar noordoost. Hierdoor steeg de kans voor een massale passage over Vlaanderen aanzienlijk. Het werd al gauw duidelijk dat 14 oktober 2020 een indrukwekkende topdag zou worden. In de loop van de dag werden zowel in Nederland als Vlaanderen steeds grotere groepen buizers opgetekend. Elk najaar worden in de Lage Landen wel ergens groepen van 30-40 buizerds gespot, maar groepen van 100 of meer is voor Nederland en België ‘du jamais vu’. Het Belgisch dagrecord (van 644 exemplaren) werd al in de vroege namiddag gebroken. Dat dit in Averbode Bos & Heide gebeurde kan mogelijk worden verklaard door de oostelijke ligging van deze telpost: buizerds houden er in het najaar in België doorgaans een meer oostelijke koers op na, waardoor er over West-Vlaanderen zo goed als altijd minder exemplaren zullen doortrekken dan over Limburg. Ook de ideale mix van bossen en heide, de aanwezigheid van thermiek en een aantal erg aandachtige trektellers op de telpost van Averbode, kunnen deels de geregistreerde recordaantallen verklaren.

Wat mogen we nog verwachten?

Maar uiteraard werden niet enkel in Averbode veel buizerds gezien. Over de Maten in Genk vlogen er 637. En zelfs over westelijke telposten als Baaigemkouter (Oost-Vlaanderen) en de Geitenberg (West-Vlaanderen) werden ongeziene aantallen geregistreerd met resp. 361 en 260 exemplaren. Ook vandaag en de volgende dagen kunnen er nog erg veel buizerds gezien worden. Misschien zal het Belgisch record dat gisteren werd gevestigd zelfs niet lang stand houden. Want er wordt nog heel wat ‘aanvoer’ verwacht. Zo sneuvelde gisteren ook in Nederland het nationaal dagrecord van buizerds: dat werd bijgesteld van 1.075 naar 1.273. Gisteravond zijn er grote groepen neergestreken in Nederland. Die kunnen vandaag dus overkomen. Maar ongetwijfeld zijn er vanuit Denemarken en Noord-Duitsland nog enorme aantallen buizerds op komst. Omhoog kijken is dus de boodschap als je iets van dit spektakel wil meepikken want buizerdtrek is gewoonweg prachtig!

Afbeelding

Trektellers op post (foto: Guy Janssens).

Roofvogeltsunami

Maar het zijn niet al buizerds die overtrekken. Gisteren werd op de meeste telposten een grote variatie aan roofvogels gezien met o.a. visarenden, bruine kiekendieven, blauwe kiekendieven, rode wouwen, smellekens, velduilen maar ook anders fraais als late ooievaars, lepelaars, grote zilverreigers, fraaie ‘lijntjes’ aalscholvers, kraanvogels, ....

Afwachten wat vandaag en de volgende dagen gaan brengen (rond de middag werden op een aantal telposten opnieuw stevige trek van buizerds gemeld!), maar één zaak is duidelijk: kijk omhoog. Hopelijk blijft er nog voldoende leuks over voor de gecoördineerde simultaantrektelling van 18 oktober. Die dag mobiliseert Natuurpunt zoveel mogelijk vogelkijkers om de trektelposten in hun buurt te bemannen om de vogeltrek over Vlaanderen in kaart te brengen. Meer info over locaties en contactpersonen bij Koen Leysen, [email protected].

Voor een overzicht van alle telposten én resultaten zie www.trektellen.org. 

Tekst: Koen Leysen, Natuurpunt CVN

Foto’s: Joachim Pintens, Pierre Vandersmissen, Guy Janssens.