Reeën niet mee met klimaatverandering

Bericht uitgegeven door Natuurpunt op dinsdag 30 september 2014

Dat de klimaatverandering ook veranderingen in de natuur met zich mee brengt is ondertussen algemeen geweten. Blijft de vraag of dieren en planten met die veranderingen om kunnen en hoe ze dat zullen doen. Uit onderzoek blijkt dat reeën zich niet aanpassen aan de klimaatverandering als het gaat om voortplanting. Daardoor hebben ze het alsmaar moeilijker om hun jongen groot te brengen.

Voor de meeste dieren is het simpel: wanneer er voldoende voedselvoorraad voorhanden is, komen er jongen. Bij reeën is dat niet het geval. Zij paren afhankelijk van de lengte van de dagen. Vrouwelijke reeën leven van een specifiek dieet in de periode waarin ze hun jongen grootbrengen. Ze eten dan enkel goed verteerbare jonge scheuten met een hoge voedingswaarde, omdat ze veel energie nodig hebben om hun jongen te zogen. Het is dus ook van cruciaal belang dat die planten aanwezig zijn op het moment dat hun jongen ter wereld komen, maar dat is minder en minder het geval.

Door de verandering van ons klimaat komen planten alsmaar vroeger in bloei. Uit een onderzoek in Troisfontaines (Lotharingen, Frankrijk) bleek dat de plaatselijke weersomstandigheden een sterke lokale impact hebben. De temperatuur in de lente in Troisfontaines steeg er met 0,07°C per jaar tussen 1985 en 2011 en de dag waarop planten begonnen te bloeien schoof per jaar 0,6 dagen naar voor. Daardoor verdwijnt de voedselvoorraad voor reeën ook alsmaar vroeger.

Afbeelding

Je zou verwachten dat reeën hun paringstijd aanpassen aan het veranderende klimaat, en dus vroeger op het jaar beginnen met paren, maar niets is minder waar. Reeën-vrouwtjes lijken signalen uit hun omgeving niet op te pikken om de geboorte van hun jongen te timen. Noch de hogere voorjaarstemperatuur, noch de vroegere bloei van planten hebben een invloed. Bijgevolg wordt de kloof tussen de geboortes en de aanwezigheid van voedsel elk jaar 0,54 dagen groter.

Onderzoekers stelden vast dat de overlevingskansen van de reeënjongen kleiner werden doordat reeën zich niet aan hun veranderende omgeving aanpassen. Bovendien ging het algemene welzijn van de hele soort er 6% op achteruit in Troisfontaines tussen 1985 en 2011. De onderzoekers linken de lagere groei van de reeënpopulatie in Frankrijk aan het veranderende klimaat. In Vlaanderen gaat de populatie nog altijd in stijgende lijn op basis van de afschotstatistieken.

Jammer genoeg worden niet enkel reeën getroffen door het klimaat. Diersoorten die ver van de evenaar of nulmeridiaan leven ondervinden de grootste veranderingen, maar ook wijdverspreide soorten die in de meer gematigde gebieden leven voelen de gevolgen. Wereldwijd is de temperatuur al gestegen met 0,89 °C sinds 1901, waardoor de natuurlijke processen gemiddeld 2,8 dagen vervroegen per tien jaar.

Deze tekst is gebaseerd op het onderzoek Mismatch Between Birth Date and Vegetation Phenology Slows the Demography of Roe Deer van Floriane Plard, Jean-Michel Gaillard et al. Het volledige onderzoek kan je hier lezen.

Tekst: Natalie Meeuwis, Natuurpunt
Foto’s: Hugo Willockx, Diane Appels