Schuilenswijer (Dommelvallei) is paradijs voor vlinders, libellen en vogels dankzij natuurherstel

76 soorten vogels, 32 soorten libellen en 29 soorten dagvlinders: de lijst met waarnemingen in natuurgebied Schuilenswijer in Hechtel-Eksel oogt indrukwekkend voor een stukje natuur van amper 12 ha. Bovendien bevat de lijst opvallend veel zeldzaamheden. Een beloning voor 5 jaar natuurherstel in het kader van het Europese LIFE-project Dommeldal.

Schuilenswijer in de Dommelvallei heeft sinds 2011 een heuse make-over gekregen. Op het ogenblik dat Natuurpunt een eentonig grasland en een verruigde akker in beheer kreeg via een erfpacht met de stad Peer en de gemeente Hechtel-Eksel was het een natuurwoestijn. Het grasland was kunstmatig geëgaliseerd en werd doorsneden door een diepe gracht.

Met Europese subsidies van het LIFE-fonds herstelden de vrijwilligers van Natuurpuntafdeling Hechtel-Eksel en de sociale tewerkstellingsploeg van Natuur- en landschapszorg er het natuurlijk reliëf met plassen en vennen. De diepe gracht die voor veel dieren een onneembare hindernis vormde, werd opgewaardeerd tot een moerassige randzone met een droge rand. Die natuurlijke overgang van natte naar droge stukken is cruciaal voor de vogel-, vlinder- en libellensoorten die ooit typisch waren voor deze streek. Van een vijver op het belendend perceel werden de oevers vrijgemaakt zodat er meer licht op de vijver kon schijnen. In een deel van het  gebied werd de toplaag, die verontreinigd was geraakt met stikstof en fosfor, afgegraven tot de oorspronkelijke zaadbank. Decennia-oude zaden kregen op die manier de kans om opnieuw uit de grond te schieten.

Die inspanningen worden door de natuur gewaardeerd en intussen fungeert het gebied als een belangrijke stapsteen tussen de heidegebieden in Nederlands Brabant en heidegebieden in de Limburgse noorderkempen. Dat er tegenwoordig ook regelmatig bijzondere gasten neerstrijken, blijkt uit de gegevens van www.waarnemingen.be. In totaal vinden 76 vogelsoorten een rust- en stopplek in het gebied. Onder hen ook zeldzaam geworden vogelsoorten als de Boomleeuwerik, Geoorde fuut, Goudvink, IJsvogel, Kleine barmsijs, Kleine plevier, Kruisbek, Notenkraker, Oeverloper, Watersnip en Wielewaal. Dit jaar nog heeft een koppeltje Boomvalken met succes 2 jongen grootgebracht in het gebied.

Ook libellen, die het moeten hebben van plekken met natuurlijke oevervegetatie en overgangszones van natte naar droge vegetatie profiteren van de herstelwerken. Met 32 verschillende soorten is Schuilenswijer zelfs een topgebied geworden voor deze soortgroep. Ook voor Vlaanderen zeldzame soorten die hoge eisen stellen aan de waterkwaliteit als de Gewone bronlibel, Bos- en Weidebeekjuffer zijn er terug te vinden.

Hetzelfde succesverhaal is op te tekenen bij de dagvlinders. In totaal komen er 29 soorten voor, met als bijzonderheden de Heivlinder, het Bont dikkopje, de Kleine ijsvogelvlinder, de Kleine parelmoervlinder, de Oranje luzernevlinder en het Zwartsprietdikkopje.

Afbeelding

De Oranje luzernevlinder bracht ook dit jaar al een bezoekje aan het gebied. (foto Theo Geuens)

Met het Regionaal Landschap Lage Kempen (RLLK) werd een halve hectare ingezaaid als biodiversiteitsakker en het Agentschap voor Natuur en Bos zorgde voor meer gevarieerde bosranden van de aan het gebied grenzende naaldbossen. Die ingrepen moeten het succes van het gebied bij zeldzame gasten in de toekomst consolideren, en nog verder verbeteren.

 Tekst: Theo Geuens, Natuurpunt Hechtel-Eksel