Sierlijke witsnuitlibel na 100 jaar terug in Vlaanderen

Deze Europees beschermde soort verdween begin 20ste eeuw uit Vlaanderen en werd als ‘regionaal uitgestorven’ beschouwd. Vanaf 2013 zijn er opnieuw jaarlijks waarnemingen van de libellensoort in Vlaanderen. Intussen is er al sprake van 3 waarnemingen in Mol-Lommel en kunnen we ervan uitgaan dat daar een populatie voorkomt. De Libellenvereniging Vlaanderen en Natuurpunt roepen op om gericht uit te kijken naar deze soort.

De Sierlijke witsnuitlibel is een soort die beschermd wordt door de Europese Habitatrichtlijn, maar verdween begin 20^ste eeuw uit Vlaanderen. Groot was de verbazing toen op 28 mei 2013 een wijfje werd gefotografeerd op de grens van de Antwerpse en Limburgse Kempen in Lommel. Experts gingen er toen vanuit dat dit een zwervend exemplaar betrof. Een jaar later werd een paar honderd meter verder in Mol een mannetje gefotografeerd, wat aanleiding gaf tot de mogelijkheid van het voorkomen van een kleine populatie. En in 2015 werd er op 27 mei op diezelfde locatie te Mol opnieuw een mannetje gefotografeerd. Dit alles wijst er sterk op dat er in deze regio allicht sprake is van een (kleine) populatie van deze Europees beschermde soort.

Het opnieuw opduiken van de Sierlijke witsnuitlibel past in een toename in Noordwest-Europa de laatste 10 jaar. Zo komt er sinds 2011 een kleine populatie voor in de moerassen van de Gaume, de eerste populatie voor Wallonië sinds de 19^de eeuw. Na een paar zwervers in Nederlands Limburg in 2006 werd er in 2010 een populatie gevonden in de Weerribben (Overijssel). Deze populatie bestaat ondertussen uit enkele tientallen, wellicht een paar honderd dieren. Ook in Duitsland, Luxemburg en Noord-Frankrijk nam het aantal waarnemingen én populaties sterk toe. Met onder meer ook de eerste populatie, nabij het westen van Henegouwen, ooit voor de Franse regio Nord-Pas-de-Calais.  

Mogelijk komt de Sierlijke witsnuitlibel op meerdere locaties in Vlaanderen voor. Deze soort wordt het best opgemerkt door met een verrekijker drijvende bladeren van Witte waterlelie, Gele plomp of fonteinkruiden af te speuren naar mannetjes die op die bladeren zitten en er hun territorium verdedigen. Hierbij vliegen de mannetjes regelmatig even op waardoor hun wit pterostigma, witte aanhangsels, witte snuit en grijsblauwe achterlijfsbasis sterk opvallen. Geschikte locaties om naar deze soort op zoek te gaan zijn (hengel)vijvers die niet te voedselrijk zijn of plassen waar waterplanten als Witte waterlelie voorkomen. Geschikte voortplantingslocaties zijn vaak in een bosrijke omgeving gelegen. Dergelijke biotopen komen onder meer voor in de valleien van de Schelde, Dijle, Demer, Kleine Nete, Grote Nete en enkele Limburgse beken zoals de Bosbeek en de Abeek. Ook in het  vijvergebied van Midden-Limburg vinden we dergelijke biotopen. De libellenvereniging Vlaanderen en Natuurpunt roepen op om mee uit te kijken naar de libel en  waarnemingen in te voeren via www.waarnemingen.be. Waarnemingen worden best  gedocumenteerd met een foto of vergezeld door een goede beschrijving van de waargenomen kenmerken.

Geert De Knijf, Libellenvereniging Vlaanderen (LVV)