Steeds meer ooievaars brengen de winter door in Vlaanderen

Tijdens het weekend van 16 en 17 januari 2021 vond in Vlaanderen een wintertelling van ooievaars plaats. Het is pas de derde keer dat de winterpopulatie van ooievaars in kaart wordt gebracht. De telling van dit jaar was goed voor minstens 91 exemplaren.

Op een aantal plaatsen waarvan bekend is dat er ’s winters ooievaars rondhangen, werd gericht geteld. Aanvullend werd ook de database van www.waarnemingen.be geraadpleegd, op zoek naar bijkomende waarnemingen van pleisterende ooievaars tussen 15 tot 20 januari. Na analyse van alle gegevens blijkt dat er midden januari minstens 91 ooievaars overwinterden in Vlaanderen. Mogelijk werden nog enkele exemplaren gemist en mag de totale winterpopulatie worden geschat op 91 tot 100 exemplaren. De meeste ooievaars werden genoteerd nabij de bekende broedplaatsen. Het Zwin en Planckendael - de twee grootste broedplaatsen van Vlaanderen - waren samen goed voor 46% van het totale aantal. Vaak ging het om koppels die jaarrond - en dus ook in de winter - verblijven in de buurt van hun broedplek. Opmerkelijk: in de buurt van een afvalverwerkend bedrijf in de Gentse Kanaalzone werden 12 ooievaars gespot. Dergelijke sites zijn aantrekkelijk omdat ooievaars er een gemakkelijke en constante voedselbron vinden.

Het was de derde winter op rij dat een dergelijke telling plaatsvond. In januari 2019 en januari 2020 werden resp. 60 en 77 ooievaars geteld. Met minstens 91 stuks lag het aantal in 2021 dus weer net iets hoger dan vorig jaar. Deze stijging kan vooral worden toegeschreven aan de groep ‘afvaletende’ ooievaars in de Gentse Kanaalzone. Deze groep - die hier al sinds begin augustus 2020 rondhangt - was de twee vorige winters immers niet op deze locatie aanwezig. In de buurt van de bekende broedplaatsen waren de aantallen sterk vergelijkbaar met die van de voorbije twee winters.  

Er kan worden geconcludeerd dat het aantal ooievaars dat in Vlaanderen overwintert niet erg groot is maar dat het aantal overwinteraars licht lijkt toe te nemen. Mogelijk is deze lichte stijging een rechtstreeks gevolg van het feit dat ook de Vlaamse broedpopulatie langzaam toeneemt: in 2020 werden 132 bezette nesten geregistreerd. De meeste ooievaars die in Vlaanderen broeden, trekken in het najaar weg naar het zuiden. Op basis van ringgegevens weten we dat de exemplaren die in Vlaanderen overwinteren vooral ‘lokale’ , gevestigde ooievaars zijn, die hier - vaak al meermaals - hebben gebroed. In verhouding tot de 132 broedparen en het aantal jongen dat die jaarlijks produceren, bedraagt het aantal overwinteraars iets minder dan een vijfde.

Volgend jaar wordt alvast een nieuwe wintertelling gepland. Benieuwd of het aantal overwinteraars ook dan weer licht zal stijgen. 

Tekst: Wouter Faveyts 

Foto: Herman Blockx