Van Kollebloemen en Zoetelievekes

De herdenking van de Wapenstilstand is in de eerste plaats een mensenverhaal. Toch krijgt de biodiversiteit van de poldernatuur ook in die herdenking een plaats.

Op 11 november vierden we het einde van de Groote Oorlog. Dat we dat doen met klaprozen hebben we te danken aan een gedicht van de Canadese luitenant-kolonel John McCrae : In Flanders fields the poppies blow. Between the crosses, row on row.  Rachel Schaballie vertaalt het gedicht in 1919 onder de titel De kollebloemen van Vlaanderen.  In de moderne versie van Tom Lannoye uit 2000, klinkt het zo: In Vlaamse velden klappen rozen open. Tussen witte kruisjes, rij op rij.

De klaproos is een eenjarige zomerbloeier die houdt van omgewoelde grond. Als algemeen akkeronkruid op vooral zwaardere gronden, vindt de soort ook een geschikt biotoop op de slagvelden van de Westhoek.

Afbeelding

Grote klaproos (foto: Leo Janssen).

In het beroemde gedicht van John McCrae worden niet alleen klaprozen opgevoerd. Ook de veldleeuweriken krijgen een vermelding: En in de lucht, de leeuweriken, moedig zingend. Nauwelijks hoorbaar tussen het geweervuur.  Aan de andere kant van het front blijven ze evenmin onopgemerkt. Erich Maria Remarque schrijft erover in Im Westen Nichts Neues, zijn gekende en verfilmde roman. Even zorgeloos zijn de vogels die al lang gewend geraakt zijn aan de oorlog. Elke morgen stijgen de veldleeuweriken op tussen de fronten. Verleden jaar zagen we ze zelfs broedend, die hun jongen ook succesvol groot kregen.

Zoals de klaproos straalt de veldleeuwerik, symbool bij uitstek van een vredig landbouwlandschap, hoop en overlevingsdrang uit.  De veldleeuwerik mag dan de wereldoorlog hebben overleefd, tegen de moderne landbouwmethoden lijken de zoetelievekes minder goed bestand.

Tekst: Jos Gysels

Nvdr. Verschillende attente lezers wezen ons er op dat de naam Zoetelievekens doorgaans gebruikt wordt als volksnaam voor een andere leeuwerikensoort: de boomleeuwerik.