Vlaanderen laat eigen walvissen stikken

Zondag werd een Bruinvis dood aangetroffen op het strand van De Haan-Wenduine. Op basis van onmiskenbare tekenen aan de staartvin, beide borstvinnen, op de rugvin en aan de snuit was duidelijk dat deze kleine walvisachtige was gestorven door verstrikking in een visnet. Alle tekenen wijzen erop dat dit dier een gruwelijke dood is gestorven in een kieuw- of warrelnet van recreatieve strandvissers. Het ging om een zeer vers jong vrouwtje van ca. 25 kg.

Vanaf februari tot juni komen Bruinvissen (Phocoena phocoena) talrijk voor aan onze kust, op zoek naar voedsel. Aan de laagwaterlijn raken jaarlijks een aantal Bruinvissen verstrikt in warrelnetten die ten behoeve van de recreatieve visserij worden uitgezet, in hoofdzaak om Tong (Solea solea) te vangen. Tongen trekken zich doorgaans tussen eind februari en begin mei terug in de ondiepe wateren van de zuidelijke Noordzee om er te paaien. In die periode kan tongvangst voor hobbyvissers een aardig bijverdienste opleveren.

Afbeelding

Het jong vrouwtje Bruinvis dat zondag aanspoelde op het strand van Wenduine-De Haan. Op het lichaam zijn duidelijk nog de sporen te zien van het net waarin dit exemplaar de verstikkingsdood is gestorven (foto: KBIN)

Al jaren staat deze vorm van recreatieve visserij echter ter discussie, niet alleen omwille van het verstrikkingsgevaar voor Bruinvissen maar evenzeer omdat ze een hypotheek legt op de toekomstige vangsten van Tong voor de beroepsvisserij. Momenteel zitten Tongen nog niet voor onze kust (het water is nog iets te koud) maar toch worden op een aantal plaatsen al recreatieve warrelnetten gesignaleerd. Natuurpunt verwacht dan ook dat er binnenkort weer verschillende meldingen zullen binnenlopen van verdronken Bruinvissen.

Strandvissers maken gebruik van diverse nettypes. Vooral de warrel- en kieuwnetten vormen een potentieel gevaar voor Bruinvissen. De dieren raken bij hoogtij verstrikt in de lange netten die boven de laagwaterlijn staan opgesteld en sterven een vreselijke dood. Natuurpunt pleit al jaren voor een aanpassing van de strandvisserij, waarbij het gebruik van warrel- en kieuwnetten wordt verboden. Dit zou een eenvoudige maatregel zijn, zonder socio-economische gevolgen: niet alleen zou het gevaar voor Bruinvissen hierdoor aanzienlijk kunnen worden herleid, maar ook de paaizieke platvis die op dat moment vol eitjes en gom zit, zou hierdoor beter worden beschermd wat de visstand (en de commerciële visserij) ten goede zou komen.

Bruinvissen zijn officieel beschermd, zowel door de regionale, federale als internationale wetgeving. Volgens de Habitatrichtlijn (een strenge Europese wetgeving) geniet de Bruinvis het strengste beschermingsregime. De Europese Commissie oordeelt dan ook dat de bijvangst van Bruinvissen een schending vormt van verschillende Europese verplichtingen. In 2008 werd België al op de vingers getikt door de toenmalige Europese Commissaris van Leefmilieu, Stavros Dimas, omdat ons land geen afdoende maatregelen nam om de Bruinvis optimaal te beschermen. De federale overheid heeft haar verantwoordelijkheid genomen door het gebruik van warrel- en kieuwnetten op zee bij recreatieve visserij te verbieden. Bij de Vlaamse en gemeentelijke overheidsdiensten werden vooral halfslachtige maatregelen genomen. Natuurpunt roept deze overheden op om het gebruik van kieuw- en warrelnetten voor recreatie strandvisserij dringend te verbieden. Het is immers ongehoord dat elk jaar een aantal Bruinvissen moet sterven bij de uitoefening van een lucratieve hobby van enkele honderden strandvissers.

In 2011 werden 116 dode Bruinvissen geregistreerd langsheen de Belgische kust. Nooit eerder lag dit aantal zo hoog. Momenteel werd nog niet op alle exemplaren een autopsie uitgevoerd en kon nog niet van alle kadavers de doodsoorzaak worden achterhaald. Uit vorige jaren bleek wel dat een aantal van de aangespoelde Bruinvissen waarvan de doodsoorzaak kon worden achterhaald, omkwam door verstrikking in visnetten (zowel van de recreatieve strandvisserij als in netten van beroepsvissers op zee). Een eerder natuurbericht over deze problematiek vind je hier.
Tekst: Nathalie De Snijder (Natuurpunt Beleid) en Dominique Verbelen (Natuurpunt Studie) Foto: KBIN