Vleermuizenonderzoek onthult geheimen van grootste kraamkolonie van Vlaanderen
De voorbije maanden onderzocht de Vleermuizenwerkgroep van Natuurpunt, met steun van de provincie Antwerpen, de grootste kolonie vleermuizen van Vlaanderen, in Herentals. 10 Ingekorven vleermuizen werden gezenderd en op de voet gevolgd, met behulp van lichtgevoelige camera’s, batdetectoren en zelfs een vliegtuigje. Het unieke onderzoek levert belangrijke inzichten die kunnen leiden tot een betere bescherming van deze kolonie, en van de soort in het algemeen.
Lichten doven werkt
Vleermuizenonderzoekers weten al langer dat vleermuizen heel gevoelig zijn aan verstoring door licht. Ook tijdens dit onderzoek bleken de gezenderde Ingekorven vleermuizen pertinent plaatsen te verkiezen waar geen straatverlichting aanwezig was, of waar die gedoofd werd. In Herentals gebeurde dat iedere avond om klokslag 11h ‘s avonds. Nog geen minuut nadat de verlichting gedoofd werd, begonnen de dieren de straat over te steken. Het toont hoe belangrijk het is dat we lichten doven als ze niet nodig zijn. Of dat aangepaste verlichting voorzien wordt.
Dwars door boomkruinen
Nog iets dat naar boven kwam in het onderzoek, is dat Ingekorven vleermuizen niet boven bomenrijen en andere kleine landschapselementen vliegen, maar er dwars doorheen. Op andere momenten zagen we hen ook vlak boven de grond scheren. Dankzij hun feilloze echolocatie kunnen ze dat zonder ergens tegenaan te vliegen. Waarom ze zo verdoken vliegen? Vermoedelijk om moeilijker bereikbaar te zijn voor predatoren en te ontsnappen aan lichtvervuiling.
Onderzoek in koeienstal
Om de dieren van een zendertje te voorzien, moesten ze eerst gevangen worden. Van de Ingekorven vleermuis is bekend dat ze ook in stallen jaagt, op stalvliegen. Ze slaagt erin om die insecten letterlijk van het plafond te plukken, dankzij haar fijn afgerichte sonar en goede gehoor. Die stalvliegen bezorgen runderen heel wat stress en kunnen ziektes overdragen, daarom zijn de vleermuizen er graag geziene gasten.
Tot 19 km
Door de gezenderde dieren ‘s nachts te volgen met auto’s die voorzien waren van een radio-antenne bleek dat de Ingekorven vleermuizen gingen jagen in bosjes die wel 10 kilometer van de kraamkolonie verwijderd waren. Het toont dat het landschap in de ruimere regio cruciaal is voor de toekomst van de dieren.
Enkele dieren raakten de onderzoekers kwijt, doordat de antennes hun signaal niet meer konden ontvangen, en werden overdag gezocht met behulp van een klein vliegtuigje. Op bijna 19 km van de kraamkolonie werd één van de dappere vliegers gelokaliseerd, slapend in een weekendverblijf.
Tijdens het onderzoek werden verschillende knelpunten (lichtvervuiling, grote autowegen of landschappen zonder hagen) in kaart gebracht. Met de kennis over het terrein, en over de levenswijze van de soort wil Natuurpunt advies verlenen aan lokale overheden om hun unieke kolonie (1200 dieren) de beste kansen te geven.
Tekst: Kris Boers, Vleermuizenwerkgroep Natuurpunt & Hendrik Moeremans, Natuurpunt
Foto: Hugo Willocx
Meer weten over vleermuizen? Tijdens de Nacht van de vleermuis (dit weekend) kan je op een 40-tal locaties in Vlaanderen kennis maken met deze mysterieuze nachtdieren.
Ontvang nieuws over onze natuur en activiteiten rechtstreeks in je mailbox.
Abonneer je op onze nieuwsbrief