Waarom cadeautjes voor je lief belangrijk zijn (in de spinnenwereld)

Valentijn = pakjestijd. Op tijd en stond een geschenk voor je partner, dat is belangrijk. Ook in de natuur zijn er tal van voorbeelden van cadeau’s in dierenrelaties. Roofvogels bijvoorbeeld, waarvan de mannetjes prooien aan vrouwtjes overdragen tijdens de balts. Maar heel bijzonder zijn de geschenken die mannelijke spinnen aanbrengen voor het vrouwtje.

Liefde gaat door de maag: dat gezegde nemen een aantal spinnensoorten wel erg letterlijk. Paren is een delicate aangelegenheid. Bekend zijn de voorbeelden waarbij spinnenvrouwtjes na de paringsdaad de mannetjes oppeuzelen, zoals bij de Tijgerspin (of Wespenspin) gebeurt. Maar dat gebeurt niet bij alle spinnensoorten. Sommige mannetjes kunnen zich snel uit de voeten maken, andere pakken het slimmer aan: zij dragen een lekker hapje aan, waardoor het vrouwtje tijdens de paring iets anders heeft om op te knabbelen.

Die gewoonte om een prooi aan te dragen, zien we onder andere bij een algemene soort als de Kraamwebspin. Daarbij vangen de mannetjes eerst een mooie prooi (zoals een vlieg), pakken die zorgvuldig in en overhandigen die dan aan het vrouwtje.

Uit Deens onderzoek blijkt dat die strategie goed werkt. Daar werd onderzocht hoe succesvol mannetjes met prooien konden paren, in vergelijking met mannetjes zonder prooien. Mannetjes met prooien kunnen langer paren en lopen nagenoeg geen gevaar. De hoeveelheid sperma die het mannetje kan overdragen is dan ook groter.

Afbeelding

Mannetjes van de Kraamwebspin die zonder geschenkje aan het paringsspel beginnen, zijn de klos. (foto: Paul Wouters & Marianne Horemans)

Bij spinnen gebeurt de bevruchting van eitjes niet meteen. Vrouwtjes slaan het sperma van het mannetje op in een speciaal orgaan. De Deense onderzoekers stelden vast dat het vrouwtje van de Kraamwebspin zelf kan bepalen hoeveel sperma ze in dat orgaan opslaat. Mannetjes die een lekkere prooi aandragen, worden door het vrouwtje aanzien als bekwame vaders en goede jagers. Maar mannetjes zonder prooi zijn de losers. Daarvan willen de vrouwtjes niet te veel genen doorgeven aan hun nageslacht.

Soms loopt het toch mis bij dit subtiele liefdesspel. Dan willen vrouwtjes alsnog het mannetje aanvallen. Mannetjes houden zich dan voor dood, roerloos en met de poten stijf. Als het vrouwtje hen dan met rust laat, kruipen ze stilletjes weer recht om alsnog de paring verder te zetten. Speel dus op veilig en koop een deftig valentijnscadeau!

Bron: Aldo et al. (2013). Sperm storage mediated by cryptic female choice for nuptial gifts. Proceedings of the Royal Society B, http://rspb.royalsocietypublishing.org/content/280/1772/20131735.full.

Wim Veraghtert, Natuurpunt Studie
Foto: Paul Wouters & Marianne Horemans