Warm winterweer zet zomerplanten voortijdig in bloei

Tussen kerst en nieuwjaar stonden 246 plantensoorten in bloei. Dat blijkt na een oproep van Natuurpunt om bloeiende plantensoorten door te geven via www.waarnemingen.be. In de lijst bevinden zich typische januaribloeiers zoals Hazelaar, maar ook voorjaarsbloeiers als Dotterbloem, Sleedoorn en Bosanemoon. Voor junibloeiers als Wilde bertram en Korenbloem werd de allereerste decemberwaarneming ooit gedaan. Bij plotse vriestemperaturen loopt de bloei voortijdig af en gaat energie van de planten verloren.

Gewoonlijk worden eind december vooral soorten gemeld die het jaar rond bloeien zoals het Madeliefje, Paardenbloem en Vogelmuur. Duizendblad en Bezemkruiskruid kunnen de bloei rekken tot in de winter, maar zijn bij warm winterweer sneller uitgebloeid. Door de zachte winter werden dit jaar opvallend veel typische voorjaarsbloeiers gezien. Een typische januaribloeier zoals Hazelaar werd werd op verschillende plaatsen bloeiend gezien in december 2015. Dat bracht al Hooikoorts met kerst.

Een aantal typische voorjaarsbloeiers (soorten met een bloeipiek van februari tot en met mei) die bloeiend gezien werden zijn: Speenkruid, Bosanemoon, Sleedoorn en Dotterbloem. Voor voorjaarssoorten als Gele lis en Gewone vlier is het de eerste keer dat ze in december al bloeiend werden gemeld. Nog opmerkelijker: een aantal soorten die hun bloeipiek heeft in juni en juli werd voor het eerst bloeiend waargenomen in december: Wilde bertram, Korenbloem, Blaartrekkende boterbloem, Groot streepzaad, Nachtsilene en Rietzwenkgras.

Afbeelding

Wilde bertram is een plant van natte graslanden en moerassen die normaal gezien bloeit van juli tot en met september. (foto: Annie Vereyken)

Behalve wilde flora werden ook een aantal bloeiende tuinplanten gemeld: Rozemarijn, Goudsbloem, Gele kornoelje, Winterjasmijn, Winterakoniet en Boerenkrokus. Voor Rozemarijn en Gele kornoelje waren dit de eerste decemberwaarnemingen ooit.

Door het milde weer konden veel wilde planten hun bloeitijd verlengen, terwijl ze bij een “normale” winter al eerder zouden stoppen. Voorjaarsbloeiers beginnen vroeger met groeien en bloeien bij het uitblijven van serieuze kou. December 2015 was met een gemiddelde temperatuur van 9,6 graden Celcius de warmste decembermaand ooit gemeten.

In totaal zijn 246 wilde of verwilderde planten bloeiend waargenomen. In de top-3 prijken Witte dovenetel (65), Madeliefje (53) en Paardenbloem (45). In Nederland, waar een grootschaligere plantenjacht georganiseerd werd, staat Madeliefje op de eerste plaats en Paardenbloem op de tweede. De derde plaats wordt daar ingenomen door Straatgras, een soort die in Vlaanderen pas op de 17 de plaats komt. Bij de bloeiende planten die gemeld werden zitten enkele zeldzaamheden als Rankende Duivenkervel, Grote tijm, Akkerandoorn, Klein glaskruid, Nachtsilene en Ingesneden dovenetel.

Indien de winter nu toch nog begint, vriezen bloeiende planten kapot. Hierdoor gaat energie van de planten verloren, energie die ze niet meer kunnen gebruiken als het echt lente wordt. Hun groei en bloei in de lente zal daarom beperkter zijn. Als de Sleedoorn nu blaadjes zou krijgen zou dat slecht zijn voor de rupsen van Sleedoornpage, omdat die in maart dan minder voedsel hebben. Maar zo'n vaart loopt het nog niet.... want er is een koudepiek op komst.

Tekst: Roosmarijn Steeman, Natuurpunt Studie
Foto's: Kevin Gielen & Annie Vereyken

Meer lezen over de Nederlandse plantenjacht? Op www.plantenjacht.nl vind je het rapport met alle resultaten.