Zeldzame Boommarter duikt op in amfibieëntunnel (video)

Ook Boommarters maken gebruik van amfibieëntunnels. Dat blijkt uit een onderzoek door een studente van de Universiteit van Antwerpen naar het nut van zulke tunnels. In Brasschaat kon dat  gefotografeerd en gefilmd worden met een cameraval. Boommarters zijn erg zeldzaam en met uitsterven bedreigd in Vlaanderen.

Biologiestudente van de Universiteit Antwerpen, Lotte Gielis, loopt stage bij de provincie Antwerpen in het kader van de ‘Landschapsbeelden biodiversiteit’. Landschapsbeelden geven aan welke groene infrastructuur nodig is zodat plant - en diersoorten zich door het landschap kunnen verplaatsen. Amfibieëntunnels moeten dieren zoals kikkers, padden en salamanders veilig de weg over helpen. Het onderzoek van Gielis gaat na of die tunnels werken.

Via cameravallen, opgesteld in verschillende tunnels in Brasschaat en Essen, werd bekeken welke dieren er gebruik van maken en, of er verbeteringen moeten aangebracht worden om de tunnels beter te doen werken. Dat ook een Boommarter gebruik maakt van zulke tunnels, was een grote verrassing. Meestal verplaatsen die zich via takken van bomen.

Tijdens het onderzoek kon eerst een Boommarter gefotografeerd worden, een week later werden in een andere tunnel filmbeelden gemaakt van twee exemplaren. Eén van de twee gefilmde marters blijkt hetzelfde dier te zijn dat een week eerder in die andere tunnel werd gefotografeerd. Die gebruikt de tunnels dus meermaals. Wetenschappelijk gezien is dat best interessant.

De Boommarter is een provinciale prioritaire soort waar de provincie Antwerpen extra aandacht aan wil besteden. Hij bewoont grote, structuurrijke bossen waarin hij in de boomkruinen jaagt op vogels en allerlei knaagdieren. Boommarters zijn zeldzaam in Vlaanderen en staan op de Rode Lijst geboekstaafd als ‘met uitsterven bedreigd’. Kleine of versnipperde bosgebieden en een hoge verkeerssterfte zijn de belangrijkste knelpunten voor de Boommarter.

Afbeelding

Een van de gemonitorde paddentunnels (foto: Lotte Gielis)

Is het een Boommarter of is het een Steenmarter?
Het onderscheid maken tussen een Boommarter en een Steenmarter is niet altijd eenvoudig. Beiden hebben ze ongeveer hetzelfde formaat, zijn ze hoofdzakelijk bruin van kleur en hebben ze een opvallende bleke keelvlek of bef. In typische gevallen is op basis van de vorm en de kleur van deze bef een onderscheid te maken: bij de Steenmarter is de bef felwit en gevorkt (doorlopend tot op de voorpoten), bij de Boommarter dooiergeel tot oranje en onregelmatig van vorm. Helaas ligt dit niet altijd even eenvoudig: de befkleur van Boommarters varieert van oranje tot wit, terwijl ze een zeldzame keer bij Steenmarters ook wel een gelige tint kan hebben. Iets analoogs geldt voor de vorm van deze keelvlek.

De lichtere snuit van de Steenmarter en het feit dat bij deze soort de oren nauwelijks boven de kop uitsteken, kunnen ook helpen om het onderscheid te maken. De Boommarter heeft grotere oorschelpen in verhouding tot het gezicht (vooraanzicht). De oren staan naar boven gericht en hoger op de kop, en steken daardoor duidelijker uit. De Steenmarter heeft kleinere oorschelpen die meer zijwaarts (lateraal) op de kop lijken te staan en iets naar buiten gericht zijn, en daardoor minder uitstekend ogen dan bij de Boommarter.

Op basis van gedrag en biotoopkeuze is ook heel wat verwarring mogelijk. Hoewel Steenmarters doorgaans hun intrek nemen in gebouwen en Boommarters liefst in grotere bossen verblijven, is het bijvoorbeeld niet ongewoon dat ook Steenmarters in het bos leven. Ze kunnen eveneens zonder moeite in bomen klimmen en nemen er onder andere hun intrek in bosuilkasten. Boommarters zijn dan weer niet afkerig van rustige gebouwen in het bos, en houden zich vaak ook minder diep in het bos op.

Boommarters zijn nog steeds zeldzaam in Vlaanderen, maar de laatste jaren wordt de soort, mede dankzij het toenemende gebruik van cameravallen, op meer en meer locaties aangetroffen. Het nut van deze techniek werd ook hier weer bewezen. Door deze zekere waarnemingen kan ook een onzekere zichtwaarneming in de omgeving nu als zeker beschouwd worden.

Afbeelding

Verspreiding van Boommarter in Vlaanderen. Gegevens uit Waarnemingen.be in periode 2000-2016.

Tekst: Lotte Gielis (biologiestudente Universiteit Antwerpen), Kristin Van Laer (Provincie Antwerpen), Mieke Hoogewijs (Provincie Antwerpen), Kris Boers (Natuurpunt)
Foto & film: Lotte Gielis
Meer info over de boommarter als prioritaire soort van de provincie Antwerpen