Molenbeekvallei

Op de grens van Herent en Kortenberg ontwikkelt zich langs de Molenbeek een rijke strook natuur in een landschap van graslanden, bossen en open water. Je vindt er bijzondere soorten, zoals de zeldzame moerasvaren, de ijsvogel en de weidebeekjuffer. Het gebied maakt deel uit van De Groene Vallei, een oase van rust tussen de steden Leuven, Brussel en Mechelen.

Toegankelijkheid
Beschrijving van het gebied
Dieren en planten
Natuurbeheer
Geschiedenis van het gebied
Verder wandelen in de buurt

Toegankelijkheid

Het hele jaar vrij toegankelijk op de paden. Laarzen of stevige wandelschoenen aanbevolen. Honden welkom aan de leiband. Een aangeduide wandeling geeft de bezoeker een beeld van de afwisseling en natuurwaarde van de vallei.

Top

Beschrijving van het gebied

De Molenbeekvallei ligt grotendeels in een smalle beekvallei in de overgangszone van het Brabantse leemplateau met de zandleemstreek van Laag België. De Molenbeek ontspringt ten westen van Kortenberg. Vanaf daar kronkelt ze tot aan het brugje van Beisem. Lang geleden werd vanaf dat brugje de bedding kunstmatig verhoogd en tot boven de Leibeek gebracht. Zo stroomde de Molenbeek ingedijkt naar de verderop gelegen watermolen.

De enige overblijvende watermolen op de Molenbeek is de Heersemmolen. Het huidige molengebouw is gebouwd aan het begin van de 18^e eeuw. De molen en omgeving worden sinds 1993 beschermd omwille van de industriële en archeologische waarde. Het kerkje van Beisem (1762) met als karakteristiek kerktorentje een appel- en peervormige spits, vergezelt je meermaals in de vergezichten tijdens de wandeling.

Het gebied was vroeger bijzonder nat door het overvloedig aanwezige kwelwater. Om het water af te voeren werd in de komgronden een grachtensysteem gegraven. Zo ontstond de Leibeek of de Loop van Beisem als centrale afwateringsgracht. Nu nog kan je de parallelle afwateringsgrachtjes op korte afstand van elkaar herkennen. De hele vallei van de Molenbeek kan je nog altijd beschouwen als één groot en langgerekt kwelgebied.

Top

Dieren en planten

De wandeling leidt al snel naar een hooiland waar in het voorjaar en in de zomer naast gele lis en kattenstaart ook dotterbloemen, pinksterbloemen, koekoeksbloemen en andere kleurrijke bloemen pronken. Het hooiland brengt je bij een rietveld waar rietgorzen en waterrallen zich in hun sas voelen. Wat verder volg je de rand van het broekbos met vooral vochtminnende soorten zoals zwarte els, es en slanke sleutelbloem.

Dankzij het zuivere water van de Leibeek en de stekelbaarsjes die er in rondzwemmen kan je de ijsvogel in de Molenbeekvallei te zien krijgen. De enige vereisten: niet te veel lawaai maken (want hij is heel schuw), goed uit je doppen kijken (want hij is heel snel), en geduldig zijn (want ze zijn met weinig). Wat niet wegneemt dat je natuurlijk ook gewoon geluk kan hebben. Toch zal je zonder een glimp van een ijsvogel geen spijt krijgen van een wandeling langs het natuurleerpad. Vergeet je verrekijker niet.

Top

Natuurbeheer

De Molenbeekvallei behoort tot het Natura 2000-netwerk van internationaal belangrijke natuurgebieden. Met dit initiatief wil de Europese Unie een samenhangend netwerk van natuurgebieden creëren waar de meest bedreigde fauna en flora kan heropleven.

Het uitzicht en de vegetatie in de Molenbeekvallei hebben de laatste eeuw sterke wijzigingen ondergaan. Oorspronkelijk vond je er voornamelijk hooilanden, die gekenmerkt werden door een grote bloemenrijkdom. Door overbemesting en de aanplant van populieren ging hiervan veel verloren. Overbemesting zorgt voor een verrijking van de bodem en heeft het verruigen van de vegetatie als gevolg. Kwetsbare soorten zoals orchideeën verliezen hierbij de concurrentiestrijd. Natuurpunt beheert de hooilanden zo, dat er opnieuw veel wilde bloemen verschijnen. Dat gebeurt door een goed maaibeheer.

In dit gebied loopt momenteel een LIFE-project. Lees er meer over.

Top

Geschiedenis van het gebied

Op de Ferrariskaart (1775) was dit gebied één groot waterrijk weiland. Op de topografische kaarten van 1880 valt te zien dat er in het tijdsbestek van een eeuw niet veel veranderde. Tot de Tweede Wereldoorlog dienden de nog overblijvende graslanden als hooiland. ‘Les prairies à Velthem’ waren toen, door hun rijkdom aan orchideeënsoorten, erg bekend bij de Brusselse herboristen. Herbaria uit die tijd vermelden tal van bijzondere exemplaren, zoals harlekijn- en grote muggenorchis. Na WOII lag ongeveer de helft van de graslanden er verlaten bij. Hier kon zich opnieuw bos vormen of werd het beplant met canadapopulieren.

Top