Dossier Bossen

Bossen zijn cruciaal voor de toekomst. Als klimaatbuffer, voor onze gezondheid of als plek om te ontspannen.

Sinds de opmaak van de gewestplannen in de jaren ’70 kreeg elke lap grond in Vlaanderen een bestemming: natuur (licht groen), bos (donkergroen), agrarisch (geel), recreatie (oranje), woongebied (rood) of industrie (paars). Bossen gelegen buiten groene bestemmingen noemt men ‘zonevreemd’.

Het bosdecreet (1990) voorziet een algemeen verbod op ontbossen, maar voorziet twee achterpoortjes voor de zonevreemde bossen:

• Voor bossen in woon- & industriegebied (bouwgronden): deze kunnen ontbost worden mits een omgevingsvergunning (de vroegere bouwvergunning), die meestal de bevoegdheid is van de gemeente
• Voor andere zonevreemde bossen: deze kunnen ontbost worden na ontheffing van de bevoegde vakminister

In nagenoeg alle gevallen worden deze uitzonderingen toegestaan. Ondanks het principiële verbod op ontbossing sneuvelen zo jaarlijks toch honderden hectaren, waaronder ook ecologisch zeer waardevolle bossen.  Symbooldossiers uit het verleden waren het Lappersfortbos (Brugge) en het Ferrarisbos (Wilrijk).

Natuurpunt ijvert, samen met BBL en BOS+, reeds jarenlang voor een betere bescherming van de ecologisch meest waardevolle zonevreemde bossen. 

Naast het behoud van ecologisch waardevolle bossen, pleit Natuurpunt voor bosuitbreiding. Slechts 10% van Vlaanderen is bos, dat betekent slechts 20 m² per inwoner. Tegen 2024 willen we meer dan 1.000 voetbalvelden extra bos. Liefst aansluitend bij bestaand bos. Zo krijgen we grotere aaneengesloten bossen, waarin het heerlijk vertoeven is voor mens en dier. Bij Natuurpunt maken we volop werk van bosuitbreiding. Draag zelf je boompje bij op www.bosvooriedereen.be

We gaan voor waardevolle bossen die barsten van het leven. Maar duurzaam bosbeheer betekent soms ook een boom uitdoen. En op sommige plaatsen kiezen we resoluut voor een ander natuurtype zoals heide of veen. In elk geval komt de natuur op de eerste plaats.

We kappen nooit voor het hout. Als we bomen uitdoen is dat altijd om de natuur te versterken. Nooit voor de opbrengst uit de houtverkoop. Een deel van het hout laten we liggen voor leven in het bos. Een deel gebruiken we bijvoorbeeld voor zitbanken en bordpalen. En een deel verkopen we: de inkomsten gaan 100% naar natuurbescherming. Zo gaan we duurzaam om met deze grondstof, maar het is ondergeschikt aan ons natuurdoel. 

We rooien nooit oude, waardevolle, inheemse bossen. Enkel commerciële plantages van naaldbomen en populieren, invasieve exoten of jong opgeschoten bosjes op bodems met een uniek potentieel voor zeldzame habitats als heide of trilveen.

Wanneer Natuurpunt bomen kapt, kan dat twee dingen betekenen: ofwel gaat het over duurzaam bosbeheer ofwel over doelgericht natuurherstel.