Water en CO2-opslag in de Getevallei

In de Getevallei tussen de natuurgebieden Tiens Broek, Grote Getevallei en Bolwerk - Leeuwse Getevallei (Vlaams-Brabant) werkten we de afgelopen jaren aan een duurzaam rivierecosysteem met versterkte biodiversiteit, herstelde waterhuishouding, bosuitbreiding en CO2-opslag tot gevolg. Tegelijk wordt de vallei weer een geschikt habitat voor de wulp, blauwborst, roodborsttapuit, spotvogel en waterspitsmuis.

Water in het verleden en nu

In de tijd van Hertog Jan van Brabant (13e eeuw) strekten zompige moerassen en broekbossen zich uit in de vallei van de Grote Gete. Lange, parallelle leigrachten en een uitgestrekt waterlopennetwerk verraden hoe de mens sinds de Middeleeuwen strijd levert tegen water. Anderzijds tonen openingen in de Getedijk en ondiepe greppels in de graslanden hoe men het water wist aan te wenden voor bevloeiing en dus natuurlijke bemesting of het aanvoeren van drinkwater tijdens droogte.

Ook vandaag maakt het water hier de dienst uit. De vallei fungeert als een natuurlijke waterbuffer en vrijwaart zo woon- en landbouwzones in de ruime omgeving. Toch tonen zware onweders nu en dan de kwetsbaarheid van het gebied aan. Ook de droogtes zoals we die de afgelopen jaren in de zomers kenden, tekenden zich scherp af en ijlen tot vandaag na. Het strak aangemeten keurslijf van de Getevallei is niet langer aangepast aan een hedendaagse context van snelle klimaatverandering waarin wateroverlast en droogtes frequenter zullen voorkomen. Ook de soorten die typisch zijn voor de valleigebieden zoals kievit, scholekster, grauwe gors en zwanenbloem, verdwijnen in sneltempo.

Herstel van plas-dras

Via een Duurzaam Biodiversiteitsproject van de provincie Vlaams-Brabant zette Natuurpunt in op het herstel van een robuuste riviervallei, van bron tot monding. In totaal werd meer dan 17 ha verworven en ingericht. Enkel waar grote aaneengesloten oppervlaktes langs de waterlopen gerealiseerd worden, doen zich kansen voor voor integraal waterbeheer. Daarom werd in het project ingezet op het verwerven en inrichten van een aantal strategische percelen om grotere aaneengesloten oppervlaktes in natuurbeheer te krijgen. De steeds grotere aaneengesloten blokken zorgen tevens voor een betere buffering tegen onder andere inwaaiende meststoffen.

De verworven akkers werden grotendeels omgezet naar structuurrijk grasland met struwelen en een intensief maaibeheer werd opgestart om het teveel aan meststoffen af te voeren. Er wordt niet meer gemest en er worden geen sproeistoffen meer gebruikt. Hierdoor worden de gronden weer overstroombaar.

Waar mogelijk werden de akkers of de ontwaterde, soortenarme graslanden omgezet naar moerassige ruigtes of bos. Verder werd ingezet op het vernatten van de graslanden. Zo ontstonden ook onbemeste plas-drasgraslanden, belangrijk voor de opslag van CO2. Aangekochte populierenplantages werden omgezet naar inheems bos. Tenslotte werd een groot sluikstort (tractorbanden, beton, puin) afgevoerd. 

Het belang van grasland als CO2-opslag

Samen met bossen vormen natte graslanden belangrijke CO2-opslagplaatsen. Een permanent grasland slaat jaarlijks 10 ton CO2/ha extra op dan een akker. Door het verwerven en inrichten van enkele strategische percelen werd het ook mogelijk om de percelen errond te vernatten. Door die vernatting wordt mineralisatie en veraarding van venige gronden tegengegaan. Dit voorkomt het vrijkomen van CO2.