Natuur.focus 2019-2 Laagveenherstel door vernatting in de Zwarte Beek

Laagveenherstel door vernatting
Terug naar oernatuur in de vallei van de Zwarte Beek

Laagvenen zijn grondwatergevoede moerassen die van nature grote hoeveelheden koolstofdioxide (CO2) opnemen uit de atmosfeer, wat vervolgens duizenden jaren lang wordt opgeslagen in het veen. Laagvenen staan wereldwijd onder druk door intensivering van het landgebruik en toenemende ontwatering. Ontwatering leidt tot oxidatie van veen, waarbij CO2 opnieuw vrijkomt door versnelde afbraakprocessen en zo bijdraagt tot de klimaatopwarming. Herstel van venen kan in eerste instantie door vernatting van verdroogde venen.
Hoewel de meeste laagvenen in het dichtbevolkte Vlaanderen al eeuwen geleden zijn ontgonnen, zijn er lokaal nog prachtige (en vaak verdroogde) laagveenrestantjes te vinden. Bescherming en herstel van deze restantjes is momenteel een topprioriteit binnen het Europese Natura 2000-netwerk. Vernatting van verdroogd veen leidt echter niet altijd tot terugkeer van de oorspronkelijke situatie en de reactie van vegetatie, bodemchemie en bodemleven is soms moeilijk voorspelbaar. In dit artikel presenteren we een greep uit de resultaten van bijna een decennium aan vernattingsonderzoek in het grootste laagveencomplex van Vlaanderen: de vallei van de Zwarte Beek in Limburg.