Natuur.focus 2020-2 Ecologisch herstel als fata morgana in het Europese milieubeleid

Ecologisch herstel als fata morgana in het Europese milieubeleid
De moeizame weg van beleidsdoel naar harde juridische verplichting

Ecologisch of eco-herstel, in het Engels ‘eco-restoration’, moet een van de meest gebruikte termen zijn in de internationale en Europese biodiversiteitsstrategieën van de voorbije decennia. Maar de concrete operationalisering ervan loopt niet van een leien dakje. We slagen er maar niet in het biodiversiteitsverlies te stelpen, laat staan dat een volwaardig herstel van 15% van de gedegradeerde ecosystemen is doorgevoerd. En dat falen ligt voor een deel aan de gebrekkige implementatie van deze beleidsopties in een afdwingbaar juridisch instrumentarium. Zelfs binnen de Europese Unie, die zich vaak op de borst klopt voor haar progressieve milieuwetten, blijft dit een heikel punt. In deze bijdrage blikt de auteur terug op hoe het voorbije Decennium van de Biodiversiteit het concept ‘eco-restoration’ mee op de kaart heeft gezet, hoe de wetgeving errond ontwikkelde en hoe dit concept het finaal tot het hoofdthema geschopt heeft voor het volgende decennium, dat van het ecologisch herstel. Hij analyseert daarbij de spanning tussen woorden en daden, beleidsambities en bestaand recht om op die manier enkele toekomstperspectieven te schetsen voor meer doorgedreven beleid ter zake.

Eind jaren negentig daagde het heel wat beleidsmakers dat om de zesde uitstervingsgolf te stoppen een eerder conservatieve benadering van natuurbescherming, die exclusief focuste op passieve bescherming, niet langer overtuigde. In een veranderende wereld met een stijgende temperatuur, bijkomende stikstof depositie en verdroging moeten ook natuurbeschermers de handen uit de mouwen steken, zo luidde de nieuwe mantra. Gedegradeerde natuur moet hersteld worden als we verder natuurverlies willen tegenhouden. Enter het begrip ‘ecologisch herstel’ of ‘eco-herstel’, in het Engels beter bekend als ‘ecological restoration’ of kortweg ‘eco-restoration’.