Vleermuizen op (kerk)zolders in de provincie Antwerpen

Vleermuizen op (kerk)zolders in de provincie Antwerpen
Onderzoek naar voorkomen in en potenties van historische gebouwen

Dit  rapport  is  het  eindverslag  van  het  project  ‘Vleermuizen  op  (kerk)zolders  in  de  provincie  Antwerpen’. De hoofddoelstelling van dit project was het verzamelen van kennis over welke soorten vleermuizen  in  welke  mate  gebruik  maken  van  (grote)  zolders  als  verblijfplaats  door  gericht  onderzoek.  Een  bijkomend doel is draagvlakverbreding. Door het verzamelen van een grote hoeveelheid uitwerpselen  van vleermuizen werken we ook mee aan de verdere kennisopbouw over de genetische toestand van  zolderbewonende vleermuizen in de provincie Antwerpen.

Er  werden  voor  dit  onderzoek  182  grotere  zolders  van  woningen,  abdijen  en  voornamelijk  kerken  bezocht. Dit leverde informatie over het voorkomen van vleermuizen en over de potenties van deze  grote zolders voor vleermuizen. Het belang voor vleermuizen van de kerk van Lippelo (Sint‐Amands),  de abdij van Postel (Mol) en een woningzolder in Herentals, die allen een belangrijke zomerkolonie  herbergen van Ingekorven vleermuizen, werd bevestigd. Nieuwe (tijdelijke) verblijfplaatsen van deze  soort  werden  ontdekt  in  een  kasteeldomein  in  Edegem  en  in  Sint‐Katelijne‐Waver.  Grote  kraamkolonies van Laatvlieger bevinden zich in de kerken van Boom, Olen, Brasschaat, (alweer) Lippelo  en Niel. Een grote kraamkolonie Baardvleermuis bevindt zich in de kerk van Hingene (Bornem). In de  kerken  van  Rijkevorsel,  Rumst,  Meer  en  in  een  kasteel  in  Edegem  huisden  niet  minder  dan  3  vleermuissoorten.  Meer  dan  60  nieuwe  verblijfplaatsen  van  Grijze  grootoorvleermuis  werden  gevonden.

Eerder onderzoek naar de populatie‐genetica van vleermuizen in de provincie Antwerpen beperkte  zich  tot  de  gekende  kraamkolonies  en  enkele  zwermplaatsen  van  Ingekorven  vleermuizen  (Postel,  Lippelo, Herentals)  (Alain  et  al.,  in  prep).  Samen met  die  gegevens, en  de  gegevens  die  verzameld  werden  in een  gelijkaardig  onderzoek  in  de  provincie  Vlaams‐Brabant,  beschikken we  nu  over een  enorme  hoeveelheid  gegevens  over  de  verspreiding  van  zolderbewonende  vleermuizen  in  deze  provincies. In  2017  startten, als vervolg  op  deze  studie, gelijkaardige  onderzoeken in  de  provincies  Oost‐Vlaanderen en Limburg. Het valt buiten de directe scope van deze studie, maar deze enorme  verzameling keutels en hun DNA‐extracten biedt ons de mogelijkheid om in de toekomst meer in detail  te  kijken  naar  de  variabiliteit,  genetische  structuur  en  verwantschappen  binnen  van  de  Vlaamse  vleermuizenpopulaties.