Image
Huiszwaluw - Elwin van der Kolk

Huiszwaluw

House martin
Delichon urbicum
Zwaluwen (Hirundinidae)

De huiszwaluw is een kleine zwart-witte zangvogel die zich thuis voelt tussen de mensen. Toch staat de soort de laatste jaren meer en meer onder druk.

Grootte
13 - 15 cm - spanwijdte: 26 - 29 cm
Gewicht
18 gram
Levensverwachting

5 jaar

Favoriete maaltijd

een mondvol vliegen

Burgerlijke staat

monogaam

Status
Algemeen
Woonplaats

dicht bij mensen

Hoe herken je de grote huiszwaluw?

  • Zwarte bovenzijde met witte vlek op de stuit (tussen staart en rug)
  • Korte gevorkte staart
  • Spierwitte onderzijde

De huiszwaluw is te herkennen aan zijn volledig spierwitte onderkant, witte stuit en wit bevederde poten. De bovenzijde van zijn lichaam is glanzend zwartblauw. De staart is kort en gevorkt en de snavel stomp. Zijn kwetterende zang is eerder ingetogen.

Huiszwaluw - Elwin van der Kolk
Huiszwaluw - Elwin van der Kolk
Huiszwaluw - Elwin van der Kolk
Huiszwaluw - Elwin van der Kolk

Het geluid van de grote huiszwaluw

De roep is een droge ratel. De zang wordt vrijwel uitsluitend voortgebracht vanuit het nest en is een snel, droog gefrezel waarin de roep herhaaldelijk terugkomt.

Audio file
Beluister hier

Hoe leeft de grote huiszwaluw

Wat eet de grote huiszwaluw?

Hij voedt zich uitsluitend met kleine, vliegende insecten die hij in volle vlucht onderschept. Op zijn menu staan: vlinders, vliegen en mieren - stekende insecten zoals bijen en wespen worden vakkundig ontweken. Zijn signature dish is zonder twijfel een mondvol muggen of vliegen. 

In tegenstelling tot de boerenzwaluw vangt de huiszwaluw insecten op grote hoogte, zo’n 20 meter boven de grond. Hij drinkt ook al vliegend, door over het wateroppervlak van meren of rivieren te scheren. 

In het broedseizoen vormt het voederen van de jongen een zware dagtaak voor de ouders. Ze brengen aan de lopende band prooien aan om meteen weer op jacht te gaan.
 

Afbeelding
Huiszwaluw - Wim Dirckx
Wim Dirckx
Afbeelding
Huiszwaluw - waarnemingen.be - Pascal Heymans
waarnemingen.be - Pascal Heymans

Hoe plant de grote huiszwaluw zich voort?

In de lente vormen huiszwaluwen koppels en bereiden ze zich voor om een nest te bouwen. Daarmee beginnen ze eind april of begin mei. De nestjes bestaan uit een combinatie van aarde, grassen, plantenvezels, veren en zelfs stukjes plantenwortels die tot een kleverige massa gekneed wordt samen met hun speeksel. Wanneer dat goedje opdroogt, wordt het hard en sterk genoeg om een volledig zwaluwengezin te huisvesten. 

Een huiszwaluwnest is vrij dik met een kleine, ronde opening waarin de ouders net passen. Het wordt opgetrokken binnen een termijn van 10 à 15 dagen en wordt vaak jaar na jaar opnieuw gebruikt. Ook andere vogelsoorten maken soms gebruik van deze prefab-nestjes, wanneer de zwaluwen (nog) niet in het land zijn. 

Het vrouwtje legt tot 5 witte eieren die ze meestal alleen uitbroedt op twee weken tijd. Gedurende een kleine maand blijven de jonge zwaluwen in het nest en ook daarna worden ze nog tien dagen gevoederd door de ouders. Afhankelijk van de weersomstandigheden en het voedselaanbod volgt er soms een tweede legsel in de maand juli. 
 

Icon
Icoon - Wist je dat

Wist je dat?

  • De manier waarop huiszwaluwen in Vlaanderen hun nest bouwen verschilt van plaats tot plaats, waardoor er bijna sprake blijkt te zijn van verschillende ‘huiszwaluwculturen’. Bruggenbroeders gaan later zelden tegen huizen broeden en omgekeerd.
  • De huiszwaluw is de enige Europese zangvogels met (wit) bevederde poten.
  • De huiszwaluw kan overlast door insecten voorkomen. Een koppel vangt gemiddeld 150.000 insecten en muggen voor een nestje met vier jongen.

Waar vind je de grote huiszwaluw?

De huiszwaluw komt in heel Europa voor en overwintert in Afrika, ten zuiden van de Sahara. Hij is te vinden in de buurt van boerderijen en dorpen, maar ook in industriegebieden.

> Bekijk deze soort op waarnemingen.be

Kom deze soort veel voor

De vogel staat op de Vlaamse rode lijst aangeduid als ‘kwetsbaar’. De huiszwaluw houdt niet van nieuwe en gerenoveerde gebouwen, waardoor het aanbod aan potentiële nestplaatsen de laatste decennia in vrije val is.

Icon
Icoon - Vogelhut

Start tijdig met het voederen van de vogels in je tuin

Vanaf de herfst zoeken vogels actief naar een voedselplek voor de winter. Door je voedertafel dan al te vullen, weten ze dat ze in de winter in jouw tuin terecht kunnen.
Wanneer het echt koud wordt, kan je vetbollen en pindaslingers aanbieden.

Hoe voeder je tuinvogels, en wie eet wat?

Icon
Icoon - Vrijwilligers - Helpende handen

Help de grote huiszwaluw

Wat kan jij doen?

  • Stel dakrenovaties uit tot na het broedseizoen (september), zodat de vogels niet worden gestoord in hun broedactiviteit.
  • Plaats kunstnesten, zodat de huiszwaluw sneller de weg vindt naar de ideale broedplek onder je dak.
  • Voorzie buiten een modderpoel en eventueel wat stro zodat de huiszwaluw steeds toegang heeft tot voldoende nestmateriaal.
  • Heb je last van hun uitwerpselen? Monteer gewoon een plankje een halve meter onder het nest en je muren en ramen zullen niet meer besmeurd worden.
     

Wat doet Natuurpunt?

 

Leer soorten herkennen en geef je waarnemingen door

Afbeelding
ObsIdentify - Shutterstock
NP

Trek met je telefoon naar buiten en identificeer soorten met de gratis app ObsIdentify: de natuurherkenner in je broekzak. Door je waarnemingen op te slaan, lever je tegelijk een belangrijke bijdrage aan het onderzoek rond soorten. Download de app hier:
 

Download voor iOS    Download voor Android