Natte natuur als buffer tegen effecten van klimaatverandering

Klimaatverandering heeft nu reeds een grote impact op onze leefomgeving. In de toekomst zullen deze effecten verder escaleren en heel wat processen in de samenleving impacteren. Ook onze natuur staat hierdoor nog meer onder druk. Driekwart van onze natte  natuur is de laatste decennia reeds verdwenen door intensieve landbouw, bijkomende verharding en drooglegging. Een toenemende verdroging omwille van klimaatverandering duwen duizenden hectares aan natte natuur verder weg.

Ecosysteemdiensten

Deze natte natuur levert nochtans heel wat bijkomende waarde in de vorm van zogenaamde ecosysteemdiensten.  ESD’s zijn de diensten die de natuur (ecosystemen) ons leveren. Waterbuffering is er daar één van. Daardoor wordt droogte tegengegaan en worden overstromingen vermeden. Als gevolg van waterbuffering in laaggelegen gebieden krijg je natte natuur waarin de biodiversiteit verhoogt. En dit levert meteen ook een maatschappelijke meerwaarde: de recreant vindt dit attractief en komt er tot rust.

Maar het is vooral ook de natte natuur zelf die alle kansen op herstel moet krijgen. Heel wat planten en diersoorten zijn afhankelijk van natte milieus. Ze verdwijnen zienderogen uit het Vlaamse landschap.

Ook in de vallei van de Boven-Schelde is de afname van die natte natuur duidelijk zichtbaar. Zelfs bij zware regenval komt slechts een beperkt aantal gebieden onder water. Veelal zijn het net onze reservaten en hier en daar wat weilanden die blank komen te staan. Het meeste water wordt nog steeds versneld afgevoerd en gebieden die tot een paar jaren geleden tot ver in de lente nat bleven, vallen steeds vroeger droog. Dit leidt tot een verandering van vegetatie en het zijn veelal net de kwetsbare moerasvegetaties (en gerelateerde soorten) die eerst verdwijnen.

Als Natuurpunt Boven-Schelde willen we maximaal  inzetten op natte natuur.  In een aantal van onze gebieden is dat reeds zichtbaar en geeft het een nieuwe dynamiek in de vallei. De Paardenweide in Schelderode is een mooi voorbeeld: het ophouden van water biedt heel wat kansen voor moerasplanten en watervogels. Ook voor de recreant zijn deze gebieden zeer attractief.

Blue deal

Natuurherstel kost echter geld en daarom diende Natuurpunt Boven-Schelde een aantal projectvoorstellen in voor vernatting in onze gebieden in het kader van de Blue deal. 

De Blue deal is een programma van het Vlaamse gewest waarmee de impact van klimaatverandering beperkt wordt. Daarnaast wil de Blue deal  in parallel ook de waterkwaliteit verbeteren en meer kansen creëren voor natuur door middel van gezamenlijke inspanningen en gerichte investeringen. Duurzaam waterbeheer garanderen ten behoeve van milieu en maatschappij is de grote uitdaging. Natte natuur is één van de speerpunten.

We zijn zeer verheugd dat een aantal van onze projectenvoorstellen werden weerhouden voor subsidie. Deze projecten die vernatting tot doel hebben zullen lokaal een bescheiden maar broodnodige bijdrage leveren in de strijd tegen de gevolgen van de klimaatverandering. Door de sponswerking van de vallei te herstellen kan de veerkracht van het systeem versterkt worden. Deze veerkracht zal nodige zijn in de strijd tegen klimaatverandering en biodiversiteitsverlies. Soorten zoals de intussen bedreigde kievit, de uiterst zeldzame moerasgamander of vele nachtvlinders van moerasbiotopen zullen er alvast meer kansen door krijgen. 

Een aantal van die werken zullen dit najaar gerealiseerd worden. In latere nieuwsbrieven en op onze begeleide wandelingen komen we hier nog in de detail op terug.

Koen De Witte