Dombergheide

• Toegankelijkheid
• Beschrijving van het gebied
• Dieren en planten

Toegankelijkheid

Het gebied is het hele jaar toegankelijk via de wandelpaden. Honden zijn welkom, aan de leiband. Stevige laarzen of wandelschoenen zijn aanbevolen.

Van aan het startpunt kan je een wandeling van 3,6 km maken via het wandelknooppuntennetwerk. Volg de knooppunten 70-8-7-73-67-72-8-70. De wandeling is ook terug te vinden in de Natuurpunt-app.

 Top

Beschrijving van het natuurgebied

In 1987 kreeg de toenmalige natuurvereniging “De Wielewaal vzw” van Stad Turnhout een nieuw reservaat in beheer.  Het reservaat werd “De Dombergheide” genoemd, naar een voormalig uitgestrekt heidegebied dat ten noorden van het huidige reservaat lag. Het reservaat ligt in de driehoek gevormd door de Watertappingstraat in het westen, De Dombergstraat in het Noorden en het kanaal Dessel - Schoten in oosten.  Deze driehoek beslaat een oppervlakte van +/- 25 ha, waarvan het reservaat actueel ongeveer 14 ha omvat. Dwars doorheen het reservaat loopt een historische ontginningsgrens die zich situeert op de overgang tussen de hooiweide en het heideperceel.

Tot het midden van de 19^e eeuw strekte zich ten noorden van deze grens een enorm uitgestrekte heide uit, die het gehele noordelijk deel van Turnhout bedekte.  Ten tijde van Ferraris (1775) stond deze heide bekend als de ‘Bruyère de Raevels’. Een eerste belangrijke ingreep in het landschap was de aanleg van het kanaal in 1845-1846.  Sinds de tweede helft van de 19^e eeuw werd de heide vervolgens geleidelijk bebost of omgezet in landbouwgrond.  In het reservaat bleef de heide bewaard tot WOII.  Nadien werd deze bebost.  De noordelijk gelegen bosgebieden situeren zich allemaal op die voormalige heide. Sinds het reservaat in beheer is werd een deel van deze bossen terug omgezet tot heide en werden een vijftal vennetjes hersteld.

Ten zuiden van de ontginningsgrens wordt reeds gedurende honderden jaren landbouw bedreven.  Vroeger lagen hier talrijke kleine akker- en graslandperceeltjes, omzoomd met houtkanten en bomenrijen.  Momenteel zijn er nog maar enkele van die houtkanten en bomenrijen aanwezig en de kleine akker- en graslandpercelen werden vervangen door grotere hooilanden, graasweiden, een poel en een bosje.

 Top

Dieren en planten

Kenmerkend voor de “Dombergheide” is de grote variatie aan biotopen op een beperkte oppervlakte.  Het noordelijk gedeelte wordt gedomineerd door een grove dennenbos met een rijke struiklaag van o.m. gewone lijsterbes, spork en zomereik. In 1990 en 1998 werd een gedeelte van dit grove dennenbos gekapt en werd het strooisel verwijderd.  Zodoende kon opnieuw heide ontstaan. Het perceel dat in 1998 gekapt werd is nog in volle ontwikkeling, maar op het in 1990 gekapte perceel heeft de heide zich volledig hersteld. Hier bloeit de struik- en dopheide opnieuw, evenals brem, tandjesgras, bruine en witte snavelbies, kleine zonnedauw en het zeldzame klein warkruid. Ten zuiden van de hogervermelde ontginningsgrens ligt een hooiweide, deze wordt één keer per jaar gehooid. In het voorjaar is deze hooiweide lila gekleurd door pinksterbloemen.

 Top