Vijverbroek

• Toegankelijkheid
• Leuk voor kinderen
• Beschrijving van het gebied
• Dieren en planten
• Natuurbeheer
• Geschiedenis van het gebied

Toegankelijkheid

Het hele jaar vrij toegankelijk op de wandelpaden. Laarzen of stevig schoeisel zijn aangeraden bij regenweer. Honden welkom, aan de leiband.

 Top

Leuk voor kinderen

De groene en blauwe wandeling gaan door een begrazingsblok. Onderweg vertellen Hadriana, Tinus, Louis en Zompy je meer over de geschiedenis van de Drie Eigen aan de hand van mooie infoborden.

 Top

Beschrijving van het gebied

Vijverbroek is een natuurgebied ten noorden van Kessenich, dicht bij Neeritter, Ittervoort en Thorn. Het gebied maakt deel uit van het Rivierpark Maasvallei en ligt tegen de Belgisch-Nederlandse grens. Vijverbroek situeert zich in een oude hoefijzervormige Maasarm. Na de laatste ijstijden verschoof de Maas haar loop naar het noordoosten. De oude rivierbedding verlandde tot 'broek' of moeras.

Bijzonder voor het Vijverbroek is het kwelwater, te herkenen aan de roestbruine kleur. Dat water is minstens 80 jaar onderweg geweest voor het aan de oppervlakte komt in het Vijverbroek. Tijdens die reis heeft het water heel wat ijzer meegenomen. Wanneer het aan de oppervlakte komt, reageert het water met zuurstof uit de lucht. Het roest, vandaar de roestbruine kleur.

 Top

Dieren en planten

In Vijverbroek broeden buizerd, wespendief, torenvalk en havik. In het dichte wilgenstruweel kan je nachtegaal, koekoek en blauwborst zien. Graslanden zijn ook een paradijs voor zilverreigers en insecten, zoals vlinders en sprinkhanen. In de veedrinkpoelen krioelt het van de salamanders, padden, waterkevers en libellenlarven. De neushoornkever vindt ook zijn plek in Vijverbroek. Met een beetje geluk kan je reeën zien aan de rand van een open vlakte en steenmarter, vos en beverrat verschuilen zich ook in Vijverbroek. De bever heeft eveneens sinds kort de weg naar de Maas weer gevonden.

De ondergroei van de elzenbroekbossen en de wilgenstruwelen is soortenrijk, met verschillende soorten zeggen, moerasvaren, dotterbloem en gele lis. In Vijverbroek zijn er ook drijftillen. Dit zijn drijvende eilandjes van los plantenmateriaal en strooisel waarop gespecialiseerde planten groeien zoals waterscheerling en grote boterbloem. Wanneer de wortels van die planten de bodem van het ven bereiken komt het eilandje vast te zitten, als een bootje met een anker. Verdere verankering leidt tot de vorming van trilveen of laagveen. In de beken groeit zwanenbloem, rijstgras, pijlkruid, watergentiaan, grote waterweegbree en blaartrekkende boterbloem. In de weiden zie je typische bloemen zoals speenkruid, echte koekoeksbloem en pinksterbloem.

 Top

Natuurbeheer

In de drogere graslanden zet Natuurpunt gallowayrunderen en konikpaarden in voor het beheer. Zij houden het landschap open, net als hun voorouders vroeger deden. Ze zwerven vrij rond binnen een raster. Ze zijn zachtaardig, maar je blijft best op een afstand. Al wandelend kan je struinen in de graslanden. Elk jaar wordt er een traditionele lentewandeling gehouden. 

In het zeldzame elzenbroekbos grijpt Natuurpunt weinig in: dood hout blijft liggen. Dood hout is immers een bron van nieuw leven voor paddenstoelen en insecten. Spechten hakken nestholen in staande dode bomen en zorgen zo voor woongelegenheid voor eekhoorns, vleermuizen en vogels. In het oosten stroomt de Itterbeek en in het westen en het zuiden kom je de Raambeek tegen waarin alle kanaaltjes, die vroeger gegraven zijn, uitmonden. Deze kanaaltjes worden nu op verschillende plaatsen afgedamd om de afwatering te vertragen. In de weiden wijst het toenemende aantal pinksterbloemen er op dat het toegepaste verschralingsbeheer werkt. Verder wordt langs de Itterbeek de reuzenbalsemien bestreden, een uit de Himalaya afkomstige exoot die de inheemse planten verdringt. Enthousiaste vijfde- en zesdeklassers van de buurtscholen komen wandelen in het Vijverbroek en zij doen ook een halve dag mee beheerwerken.

In Vijverbroek werden twee nieuwe poelen voor boomkikkers gegraven en de bestaande poelen werden verder uitgediept. In het kader van deze werken werden modderige wandelpaden opgehoogd met uit de poelen vrijgekomen aarde.

Sinds de opstart van het begrazingsbeheer in 1998 is er steeds naar gestreefd om de drie natuurgebieden Vijverbroek, Koningssteen en Kollegreend met elkaar te verbinden. Deze natuurgebieden liggen namelijk op een boogscheut van elkaar. De verbindingszone kan begraasd worden door een gemengde kudde van gallowayrunderen en konikpaarden van Limburgs Landschap. Langs de buitenzijde, naar de grens toe, is ruimte om een haag of houtkant tot ontwikkeling te laten komen. De gedeeltelijke aanplant zal gebeuren met inheems, streekeigen materiaal

 Top

Geschiedenis van het gebied

In de middeleeuwen werd het Vijverbroek door de bewoners van de "Drie Eigen" gebruikt als gemene gronden. De "Drie Eigen" is een historische aanduiding voor "eigen goederen": het Vorstendom Thorn, het Vrijdorp Neeritter en de Heerlijkheid Kessenich. De plaatselijke bevolking kwam hier turf halen, hout kappen en strooisel verzamelen. Schapen- en koeienhoeders konden hun vee hier vrij laten grazen. Volgens een eeuwenoude legende zou er in dit gebied een stad hebben gelegen, met de naam "Vijveren". In de jaren 1930 legde men het Vijverbroek deels droog. In het nog drassige gedeelte plantte men elzen aan, bestemd voor houtwinning. In 1968 was er sprake van dat er grind uit het gebied gehaald zou worden. Maar dankzij grote weerstand bij de bevolking gebeurde dit niet.

 Top