Bever

Bevers horen bij onze inheemse natuur en landschap. Toch kan hun aanwezigheid ook in natuurgebieden een uitdaging vormen. De Vlaamse natuur werd in de loop der jaren in veel gevallen teruggedrongen tot een smalle zone rond waterlopen. Binnen deze beperkte oppervlakte zijn een aantal natuurdoelen gedefinieerd die door middel van gericht beheer behaald moeten worden. Dat kan moeilijk worden: denk aan een weide met zeldzame orchideeën die overspoeld wordt met vervuild water.

Als de omgeving grondig verandert, kan het zijn dat een aantal van deze doelen niet te behalen is. En dan moet er gekozen worden. In een natuurlijke omgeving zou deze natuur zich dan wat verder van de waterloop kunnen ontwikkelen. De realiteit in Vlaanderen is dat er voor deze dynamiek momenteel vaak geen plaats is. De kleine natuurgebieden liggen in een versnipperd landschap van wegen, bebouwing en landbouw.

Aan de andere kant zorgen bevers zeker ook voor een extra dynamiek in het gebied en meer structuur in de waterloop waar tal van dieren en planten van kunnen profiteren. Ook worden dammen slechts in een beperkt aantal gevallen gebouwd. Op de meeste locaties is de aanwezigheid van de bever dus een echte verrijking, en als ze de omgeving aanpassen in grotere gebieden, dan komt dit de natuurlijke dynamiek alleen maar ten goede.

Overlast door bevers vermijden

Door hun levenswijze kunnen bevers wateroverlast en vraat- en graafschade veroorzaken. Er zijn echter allerlei preventieve maatregelen mogelijk om schade te vermijden en de bever weer een plaats te geven in ons dichtbevolkte land. 

Vraatschade kan vermeden worden door natuurvriendelijke oeverzones van minstens 20 meter breed te laten ontwikkelen, omdat de bevers hun activiteit vooral daar gaan concentreren. Indien het aanleggen van een oeverstrook niet mogelijk is, kan schade aan landbouwgewassen vermeden worden door een raster aan de oeverzijde te plaatsen. Schade aan boomgaarden, boomkwekerijen, plantages (bv. populieren) en ook individuele bomen kan vermeden worden door er een afscherming (gaasdraad of elektrische afsluiting) rond aan te brengen. Een alternatief is het insmeren of bespuiten van de bomen met een afschrikmiddel, maar dit werkt enkel als de bever alternatief voedsel (dus andere bomen) heeft om aan te knagen.

Schade aan dijken kan vermeden worden door minstens 20 meter te laten tussen de waterloop en de dijk. Bij lokale ondergraving van dijken kan deze afgerasterd worden met een breedmazig metalen gaas, of kan er een verharde afscherming gemaakt worden. Om te vermijden dat de bevers de volledige dijk doorgraven, kan er een plaat of gaasdraad verticaal in de dijk geplaatst worden. Daarnaast kunnen ook kunstburchten gebouwd worden, die zo geconstrueerd zijn dat er geen risico is op dijkschade.

Afbreken van een dam zonder de bever te verwijderen, heeft niet veel zin, omdat de bever de dam weer gaat opbouwen en hierbij dus nog eens extra knaagschade veroorzaakt. Wat wel mogelijk is om het waterniveau weer te verlagen, is het plaatsen van een drainagebuis in de dam, zodat het water nog wel door kan, maar er een minimale waterdiepte van 0,5 meter blijft. Omdat de bever een beschermde diersoort is, mag een dam trouwens niet zomaar afgebroken worden.