Bourgoyen-Ossemeersen - Natuurpark Levende Leie
Op slechts 3 kilometer van het centrum van Gent
Bloemrijke hooilanden en moeraszones
In het bezoekerscentrum kun je terecht voor informatie en een drankje na je bezoek aan de wilde floraliën of watervogelfeesten
Wandelen in Bourgoyen-Ossemeersen - Natuurpark Levende Leie
Op slechts 3 kilometer van het Gravensteen en het centrum van Gent kan je prachtige wandelingen maken in de Bourgoyen-Ossemeersen. Het natuurgebied bestaat uit bloemrijke hooilanden en moeraszones en wordt beheerd door Natuurpunt Regio Gent en de Stad Gent. Wandelpaden maken het gebied toegankelijk voor rolstoelen en kinderwagens met grote wielen. Rolstoelgebruikers kunnen het Meerskantpad verkennen vanaf de startplaats aan de Driepikkelstraat. In het Natuurcentrum Jan Hublé en ons Natuur.Café kun je terecht voor informatie over het gebied en voor een drankje na je bezoek aan de wilde floraliën of watervogelfeesten.
Ietsje verderop vind je de Malemmeersen, een klein maar waardevol natuurgebied dat vooral in trek is bij rietvogels. Wandelen in het gebied zelf is niet toegelaten, maar er loopt een wandelpad rond het volledige gebied, waardoor je te voet of met de fiets de Malemmeersen vanuit alle hoeken kan aanschouwen.
De Bourgoyen-Ossemeersen en Malemmeersen maken deel uit van het Natuurpark Levende Leie, dat zich uitstrekt van Gent tot Deinze. Meer weten en steunen? Ga naar levendeleie.be
Toegankelijkheid
-
Leuk voor kinderen
-
Toegankelijk voor kinderwagens
-
Laarzen of stevige schoenen aanbevolen
-
Honden zijn welkom aan de leiband
Eigenschappen
-
rolstoelpad
-
wandelpad
Kaart van het gebied
3 routes
Meerskantpad
Gele wandeling
Bourgoyenpad
Startpunten
Bourgoyen - Levende Leie
Mariakerke
België
Zien en doen
Bourgoyen-Ossemeersen
In het voorjaar zijn de Bourgoyen-Ossemeersen bekend om zijn bloemen en planten, een pracht van groen, geel en roze afkomstig van ratelaar en koekoeksbloem. Landschappelijk is het gebied in mei-juni dan ook op zijn best.
In de winter verblijven duizenden watervogels in de ondergelopen meersen van de Bourgoyen-Ossemeersen. Twee ruime vogelkijkhutten laten je toe om zonder verstoring de meest zeldzame watervogels van dichtbij te observeren. Eén kijkhut kijkt uit over de centrale meersen, waar je in de winter kan luisteren naar het gefluit van de smienten. In de andere kijkhut kan je genieten van het uitzicht op de aalscholvers die broeden aan de grote waterplas.
De oude spoorwegberm is een restant van de spoorlijn tussen Gent en Zelzate die werd aangelegd ter gelegenheid van de Wereldtentoonstelling van 1913. De 800 meter lange berm biedt een opmerkelijke rijkdom aan bloemen en planten. Zo zijn hier maar liefst 150 min of meer zeldzame plantensoorten gedetermineerd, waaronder de kleine mantelanjer.
Malemmeersen
Verderop in de Malemmeersen zijn de grote rietvelden een paradijs voor broedende rietvogels. In de lente staat er volop dotterbloem en moerasspirea in bloei.
De wandeling rond het gebied geeft je een mooie uitkijk over de uitgestrekte rietvelden en de bloeiende moerasplanten. Met wat geduld hoor je de zingende rietvogels of zie je een langsvliegende ijsvogel of baltsende blauwborst.
Leuk voor kinderen
Naast het bezoekerscentrum van de Bourgoyen-Ossemeersen ligt een kort maar heel leuk blotevoetenpad waar kinderen zich kunnen uitleven.
Gezinnen kunnen ook een Snuittasje huren in het bezoekerscentrum. Dit tasje zit boordevol leuke opdrachtjes voor op de wandeltocht.
Het Malpertuuspark (2,6 ha, Lucienne Herman-Michielsensstraat, Gent) leunt aan tegen de Bourgoyen-Ossemeersen. Het is een wijkpark voor de buurtbewoners en een overgangsgebied naar de Bourgoyen-Ossemeersen. Aandacht gaat hier dus zowel naar recreatie als naar natuur. Het hemelwater van de hele wijk wordt via moerasbakken en speelse watergoten naar wadi's afgevoerd. Een overloop van de wadi's voedt de centraal gelegen vijver. Kinderen kunnen er naar hartenlust ravotten op speelheuvels, kliederen in de grachten, struinen door bloemenweides en ruigtes of geheime kampen bouwen aan de rand van het natuurgebied.
Elke eerste zaterdag van de maand vertrekt om 14.30 uur een gratis wandeling door de Bourgoyen-Ossemeersen. Deze wandeling wordt begeleid door gidsen van Natuurpunt Regio Gent.
Wil je met een groep de Bourgoyen-Ossemeersen verkennen onder begeleiding van een ervaren wandelgids? Stuur ons een mailtje via onderstaande knop.
Dieren en planten
Bourgoyen-Ossemeersen
In de winter verblijven enkele duizenden smienten op en langs het open water van de Bourgoyen-Ossemeersen. Daartussen dobberen honderden andere eenden zoals pijlstaarten, wintertalingen en krakeenden. Maar de wintervogel bij uitstek is de kemphaan. Een paar decennia geleden was die waadvogel amper aanwezig, maar nu zwermen groepen van soms enkele honderden vogels boven de overstroomde graslanden. In de winter verblijft ook regelmatig meer dan 1% van de Noord-West-Europese populatie van slobeenden in het gebied. Hierdoor komt de Bourgoyen-Ossemeersen in aanmerking als Ramsargebied, drasland van internationaal belang voor overwinterende watervogels.
Tijdens het voorjaar zijn de rietkragen in het gebied de ideale nestplaats voor de prachtige blauwborst en rusten dikwijls zeldzame trekvogels uit op hun weg naar het noorden. Dan kleuren de hooilanden ook groen, geel en roze, een kleurenspel dat in Gent al jaren de wilde floraliën heet. Het geel is afkomstig van de grote ratelaar, een halfparasiet die voedingsstoffen haalt uit de grassen die als zijn gastheer dienen. Het roze komt voornamelijk van de bloemetjes van de echte koekoeksbloem. In de vochtigere stukken is vooral de dotterbloem opvallend tot begin mei. Wanneer ze uitgebloeid is, is het de beurt aan moerasspirea en de rietorchis.
In de zomer bloeit de sierlijke zwanebloem in de grachten en zoemt het in de graslanden van de talrijke insecten, waaronder verschillende zeldzame soorten zoals de moerassprinkhaan en de zilverhaak (een nachtvlinder). Oeverzwaluwen komen jagen boven het water en af en toe komen ook de slechtvalken die huizen op de Sint-Baafskathedraal de rust verstoren. Ook grutto’s die elders in de Leievallei broeden komen dan voedsel zoeken in het gebied.
In het najaar stijgt het waterpeil in de Bourgoyen-Ossemeersen opnieuw geleidelijk, tot groot plezier van trekvogels die uit het hoge noorden terugkomen. Op een rustige herfstochtend kan je op de drogere graslanden met wat geluk ook een jagende vos spotten tussen de hazen.
Malemmeersen
Verderop in de Malemmeersen vind je zowel grote rietvelden als nattere moerasgebieden die meer open worden gehouden. In deze stukken kleuren typische moerasplanten zoals dotterbloem, moerasspirea en poelruit het landschap. Naast deze algemenere soorten is ook de zeldzamere grote boterbloem in het gebied terug te vinden. Deze waterminnende plant profiteert optimaal van de meer open, gemaaide stukken moerasland.
Het rietland zelf is dan weer een droom voor broedende rietvogels. Kleine karekieten, rietzangers en cetti’s zangers baltsen er in het voorjaar volop, en af en toe zie of hoor je daar ook eens een prachtige blauwborst of goed verstopte sprinkhaanzanger tussen zingen.
In de winter worden de meer open stukken dan weer gebruikt door overwinterende watervogels zoals watersnip, bokje of waterral.
Over dit gebied
Bourgoyen-Ossemeersen
Ten westen van Gent strekken zich de Bourgoyen-Ossemeersen uit, een waardevol natuurgebied dat van de stadsuitbreiding gespaard is gebleven. Het open landschap in het valleigebied van de Leie bestaat uit vochtige graslanden, doorsneden met sloten en grachten. Sinds de natuurinrichtingswerken beëindigd zijn, is ook het wandelpad zo aangelegd dat geen enkel hoekje onverkend blijft.
Het gebied ligt grotendeels in de deelgemeente Mariakerke en beslaat 230 hectare. Het is een zeer belangrijk overwinteringsgebied voor vogels en werd in 1978 beschermd als landschap. Over de jaren heen heeft de stad Gent de gronden van privé-eigenaars aangekocht, waardoor het hele gebied nu in natuurbeheer is door de stad Gent en Natuurpunt Regio Gent.
Centraal ligt de hoeve Valkenhuis, een historische nederzetting uit 1624. Zoals de naam het zegt, waren valken hier thuis. Ze werden afgericht voor de jaarlijkse valkenjacht van de Graven Van Vlaanderen. In de jaren ‘60 en ‘70, nog voor de bescherming als natuurgebied, was “Valkenhuis” een plek voor enkele Gentse scholen om te komen sporten, voornamelijk voetballen.
Geluidshinder en rustverstoring, voornamelijk door de nabijgelegen ringweg R4, noopten tot een globaal plan van aanpak voor het gebied. In de afgelopen jaren werd het heringericht en aan de grenzen werden geluidsschermen opgericht.
Malemmeersen
De terreinen van de Malemmeersen werden vroeger gebruikt als droogweiden door de nabijgelegen textielfabriek. Om die reden werden er heel wat grachten uitgegraven. Na de sluiting en uiteindelijke afbraak van de fabriek kwam de grond na enkele tussenstops in het bezit van Natuurpunt. Het afval werd opgekuist en de verruiging van het gebied werd tegengegaan. Op die manier wordt het natte karakter behouden en krijgen water- en rietvogels en moerasplanten de nodige ruimte. De oude grachten van de droogweiden zijn behouden en zorgen voor een interessant reliëf met een afwisseling van natte en droge stukken.
Wat doet Natuurpunt
Bourgoyen-Ossemeersen
De stad Gent, eigenaar van het grootste deel van de Bourgoyen-Ossemeersen, bouwt hier samen met Natuurpunt aan natuur met wereldklasse. Het beheer van het natuurgebied wordt gecoördineerd door een overkoepelend beheerteam met mensen van de stad Gent, Natuurpunt Regio Gent en enkele specialisten.
Volgens het beheerplan is het natuurgebied opgedeeld in 6 deelgebieden met verschillende doelstellingen. De beheermaatregelen zijn voornamelijk gericht op de waardevolle vegetaties, op de aanwezige water- en weidevogels of op wandelrecreatie en natuureducatie.
Een van de belangrijkste beheermaatregelen is de regeling van de waterhuishouding. Vanaf half oktober wordt het regenwater opgehouden, waardoor het gebied langdurig overstroomt. Op die manier worden de vroegere overstromingen van de Leie nagebootst. Pas vanaf maart wordt het water langzaam afgevoerd via sluisjes en een pompinstallatie in de oude watermolen.
Voor het beheer van de grote graslandpercelen zijn overeenkomsten afgesloten met landbouwers die de graslanden hooien of beweiden met runderen. Zo gauw het broedseizoen ten einde loopt, verschijnen de runderen in de weilanden. Met landbouwers uit het Gentse en omgeving zijn er afspraken gemaakt om de begroeiing kort te houden zodat je het volgende jaar weer prachtige wilde floraliën kan bewonderen.
Natuurpunt Regio Gent heeft voor het beheer van de eigen 15 hectare een grote en diverse groep van vrijwilligers die het hele jaar door allerlei klussen opknapt zoals maaien, zeisen, wilgen knotten en zwerfvuil verzamelen. Ook scholen en bedrijven steken vaak een handje toe. Het meer gespecialiseerde beheerwerk in deze stukken gebeurt door de terreinploegen van Natuurpunt Regio Gent en Natuurpunt Beheer.
Malemmeersen
In de Malemmeersen worden verschillende beheervormen gecombineerd om het gevarieerde karakter van dit kleine natuurgebied te behouden. De grote rietvelden worden over meerdere jaren heen gefaseerd gemaaid om het riet fris en jong te houden en te voorkomen dat het gebied te veel zou verlanden en verruigen.
In andere delen wordt er actiever beheerd om moerasplanten, die anders overklast en verstikt worden door het alom aanwezige riet, een kans te geven. Deze delen worden twee maal per jaar gemaaid.
Twee tot drie keer per jaar vinden er in de Malemmeersen publieke beheerdagen plaats. Tijdens deze dagen maaien we zelf stroken uit het riet om een frisse rietkraag te creëren voor onze rietvogels. Na het maaien wordt het riet afgevoerd. Ook deze beheerdagen staan open voor iedereen!
Afdeling
Bourgoyen-Ossemeersen - Natuurpark Levende Leie wordt beheerd door
Contact
Iets te melden? Zijn er wandelbordjes verdwenen? Heb je iets te melden over een natuurgebied? Bezorg ons je feedback.
Steun Natuurpunt
Doe een gift voor Bourgoyen-Ossemeersen - Natuurpark Levende Leie
- Giften vanaf €40 zijn fiscaal aftrekbaar
- Jouw gift gaat rechtstreeks naar je gekozen project
Word lid van Natuurpunt
- Bescherm de natuur
- Ontvang de Fiets- en Wandelgids
- Krijg korting bij onze partners
Ontvang nieuws over onze natuur en activiteiten rechtstreeks in je mailbox.
Abonneer je op onze nieuwsbrief