Hazelworm
De hazelworm is een bruine, pootloze hagedis, die wat weg heeft van een slang. De soort is niet giftig, en eet vooral slakken en regenwormen.
tot 15 jaar
Slakken, regenwormen, spinnen, insecten
open plekken in het bos, in de bosranden, op kapvlaktes of langs bospaden.
Hoe herken je de hazelworm
- Hazelwormen zijn pootloze, cilindervormige hagedissen. De kop gaat vloeiend over in de romp en de romp gaat vrijwel onzichtbaar over in de staart.
- Lengte: 30 - 45 cm, juveniele dieren 7 tot 10 cm
- De gewoonte om vaak zijn tong uit te steken versterkt de gelijkenis met een slang.
- De rugkleur van hazelwormen is erg variabel, van donkerbruin via goudkleurig tot grijsblauw
- De kleur van de buik is donkergrijs tot zwart
- Kleine kop
Vrouwtjes zijn over het algemeen bruin en vertonen een duidelijke scheiding tussen de rug en de donkere, bijna zwarte flanken en buik. De rug is lichter gekleurd met een donkere, centrale rugstreep die bij vrouwtjes tot op hoge leeftijd zichtbaar blijft.
De pasgeboren jongen zijn opvallend goud- tot zilverkleurig op de rug, met donkere flanken, een donkere rugstreep en een donkere buik.
Geen slang
De hazelworm is een bruine, pootloze hagedis, die wat weg heeft van een slang. De soort is niet giftig, en eet vooral slakken en regenwormen.
Belangrijke verschillen tussen een hazelworm en een slang zijn de relatief stijve voortbeweging, de tong die niet sterk gevorkt is, en de beweegbare oogleden van de hazelworm.
Hoe leeft de hazelworm ?
Wat eet de hazelworm?
De hazelworm eet voornamelijk kleine ongewervelden: vooral (naakt)slakken en regenwormen, maar ook spinnen en insecten. Net omdat de hazelworm veel slakken eet, wordt dit reptiel vaak beschouwd als een nuttige tuinsoort.
Hoe plant de hazelworm zich voort?
Bij de paring bijt het mannetje in de nek van het vrouwtje en hij buigt zijn lichaam zodanig dat beide cloaca’s elkaar raken en één van beide hemipenes bij het vrouwtje kan worden ingebracht. De paring kan wel tien uur duren. Zowel de mannetjes als de vrouwtjes kunnen in een seizoen met verschillende partners paren.
De hazelworm is eierlevendbarend (ovovivipaar). De eitjes ontwikkelen zich volledig in het lichaam van de moeder en de jongen komen levend ter wereld, meestal rond juli en augustus. De dracht van de hazelworm duurt ongeveer drie maanden.
Per worp komen zo'n 3 tot 26 jongen ter wereld. Het duurt ongeveer 3 tot 4 jaar voor een mannetje volwassen is, bij de vrouwtjes duurt dit 4 tot 5 jaar.
Wist je dat?
Doe mee met de paddenoverzet in jouw buurt
Waar vind je de hazelworm?
De hazelworm heeft een voorkeur voor beboste gebieden met halfopen begroeiing en een vochthoudende bodem. Je kan er de soort aantreffen op open plekken in het bos, in de bosranden, op kapvlaktes of langs bospaden. Ook holle wegen, houtwallen, (spoor)wegbermen, zandgroeves en kalkhellingen kunnen een geschikt leefgebied vormen voor de hazelworm.
Bekijk deze soort op waarnemingen.be
Komt deze soort veel voor?
De hazelworm is een vrij zeldzame soort die er een verborgen levenswijze op nahoudt. Overdag verstopt de hazelworm zich meestal onder stenen, boomstronken, stukken hout, in composthopen of hoopjes afgevallen bladeren. Wanneer het regent - vooral na een warme, droge periode - verlaat de soort ook overdag zijn schuilplek, op zoek naar regenwormen en slakken die dan massaal tevoorschijn komen.
Hazelwormen sneuvelen regelmatig in het verkeer. De kans dat je een verkeersslachtoffer vindt is klein (omdat de soort vrij zeldzaam is), maar het kan wel. Ook katten vangen regelmatig hazelwormen en komen hun prooi dan vaak aan hun baasje tonen.
Wat kan jij doen?
Wat doet Natuurpunt?
De hazelworm houdt er een verborgen levenswijze op na. Het is dan ook niet gemakkelijk om goed in kaart te brengen waar de soort voorkomt. Via gerichte inventarisatie-campagnes probeert Hyla, de reptielen- en amfibieënwerkgroep van Natuurpunt, de hiaten in te vullen. Recent kon de aanwezigheid van de soort in een aantal ‘nieuwe’ gebieden worden aangetoond waardoor bij het beheer van deze gebieden ook bewust met hazelwormen rekening kan worden gehouden.
Door een oppervlakkige gelijkenis met slangen worden hazelwormen soms nog - totaal ten onrechte - gedood. In gebieden waar hazelwormen regelmatig in tuinen woonzones wordt aangetroffen, heeft Hyla een sensibilisatiecampagne opgezet door flyers te bussen. Doel: info verspreiden over deze pootloze hagedis, die absoluut niet gevaarlijk. Er is dan ook geen enkele reden om deze soort te verdelgen.
Leer soorten herkennen en geef je waarnemingen door
Trek met je telefoon naar buiten en identificeer soorten met de gratis app ObsIdentify: de natuurherkenner in je broekzak. Door je waarnemingen op te slaan, lever je tegelijk een belangrijke bijdrage aan het onderzoek rond soorten. Download de app hier:
Ontvang nieuws over onze natuur en activiteiten rechtstreeks in je mailbox.
Abonneer je op onze nieuwsbrief