Image
Blauwborst - Elwin van der Kolk

Blauwborst

Bluethroat
Luscinia svecica
vliegenvangers (Muscicapidae)

De blauwborst is met zijn felblauwe keel en borst (bij de mannetjes) erg exotisch gekleurd. Je vindt de blauwborst vooral in moerasbosjes en ruige rietvelden.

Grootte
14 cm
Gewicht
17 gr
Favoriete maaltijd

Op het menu van de blauwborst staan vooral insecten, larven, wormen en slakjes. Het dieet wordt aangevuld met bessen en zaden.

Status
Vrij algemeen
Woonplaats

Blauwborsten hebben een voorkeur voor gevarieerde, natte en insectenrijke gebieden met open delen en een struweel- en loofboombegroeiing, met een niet geheel bedekte bodem. De geleidelijke overgang van rietmoerassen naar moerasbos vormt een uitstekend leefgebied
 

Karakter

De blauwborst is een snelle vlieger, die meestal verborgen leeft in de vegetatie.

Afkomst
Inheems

Hoe herken je de blauwborst?

  • Het mannetje heeft een blauwe kin en borst met in het midden een witte vlek (of ster). Onder de blauwe borst zit een zwarte band, een dunne witte band en daaronder een roestbruine vlek. 
  • Het vrouwtje heeft geen blauwe borst en roestbruine vlek.
  • Het mannetje en het vrouwtje hebben een opvallende, witte wenkbrauwstreep
  • Wanneer de blauwborst zijn staart spreidt, dan zie je de opvallende oranjebruine staartbasis met een brede zwarte eindband.
     
Blauwborst - Elwin van der Kolk
blauwborst juveniel - Elwin van der Kolk
blauwborst mannetje zingend - Elwin van der Kolk

Het geluid van de blauwborst

Mannetjes zingen vanaf ’s morgens vroeg. De zang is zeer afwisselend met een wat snerpende aanvang, maar wordt gevolgd door heldere tonen, gemengd met perfecte imitaties van andere soorten. 

Blauwborsten zingen graag vanaf een opvallende zangpost; op de top van een wilgenkoepel, vanaf een paaltje, of bovenop een rietpluim of lisdoddesigaar. Vaak volstaat het om zulke zangposten af te speuren om een zingende blauwborst te vinden. 

Blauwborsten zingen vooral in april. Van zodra ze een partner hebben gevonden, hebben gepaard en een nest hebben gemaakt, beperkt de zangactiviteit zich tot de eerste uren na zonsopgang. Het is na de broedperiode dan ook niet gemakkelijk om de soort op basis van de zang te ontdekken.
 

Audio file
Beluister hier

Hoe leeft de de blauwborst

Wat eet de blauwborst?

De blauwborst eet vooral insecten, larven, wormen en slakjes, hoppend op de grond. Daarbij worden vooral bladeren en aarde omgekeerd, op zoek naar voedsel. Soms plukt de blauwborst ook insecten uit de lucht.

 

 

Afbeelding
Blauwborst - Luc Meert
Luc Meert
Afbeelding
Blauwborst witte ster - Wouter Cardoen
Wouter Cardoen

Hoe plant de blauwborst zich voort?

De blauwborst maakt haar nest op de grond, in pollen of onder een struik. Het nest bestaat uit gras, bladeren en wat mos, afgewerkt met haren en fijne grassprieten. Een doorsnee legsel telt 5 of 6 eieren die 13 tot 14 dagen worden bebroed. Dan komen de jongen uit en blijven ze nog bijna 2 weken in het nest. Het mannetje en het vrouwtje delen de broedzorg. Een broedterritorium van een blauwborst is gemiddeld 2 tot 5 ha groot.
 

Icon
Icoon - Wist je dat

Wist je dat?

  • Mannetjes blauwborst in Midden- en Zuid-Europa (ondersoort cyanecula) hebben centraal in de blauwe borst een witte ster, mannetjes in Alaska en Noord-Europa (ondersoort svecica), hebben een rode ster. Beide ondersoorten worden in het Nederlands dan ook aangeduid als de witsterblauwborst en de roodsterblauwborst. 
  • De blauwborst is nauwer verwant aan de nachtegaal dan aan de roodborst. De blauwborst en de nachtegaal behoren - samen met de Noordse nachtegaal en de roodkeelnachtegaal - tot het geslacht Luscinia. De verwantschap tussen de blauwborst en de nachtegaal blijkt ook uit enkele dialectnamen voor de blauwborst als poldernachtegaal, rietnachtegaal en waternachtegaal. 
  • De blauwborst staat vermeld in Bijlage I van de Vogelrichtlijn, waardoor er (ook in België) speciale beschermingsmaatregelen moeten getroffen worden om het leefgebied van deze soort te beschermen.

Waar vind je de blauwborst?

De blauwborst komt vooral voor in moerasbosjes en ruigtevegetaties langs rivieren. Ook (verruigde) rietvelden en schorren met verspreide wilgen- en elzenopslag vormen een geschikte broedplek. De laatste decennia wordt de soort steeds vaker aangetroffen in spoorwegbermen, koolzaadvelden, ruige wegbermen en zelfs in graangewassen. Kale grond (met modderstroken om voedsel te zoeken), een dichte ruigte (om in te nestelen) en opgaande begroeiing (als zangpost) blijven wel steeds noodzakelijk.

> Bekijk deze soort op waarnemingen.be

Kom deze soort veel voor?

De blauwborst vertrekt tussen eind juli en september naar de overwinteringsgebieden op het Iberisch schiereiland en westelijk Afrika (vaak ten zuiden van de Sahara). Vanaf maart keert de blauwborst weer terug.
Het gaat goed met de blauwborst. Begin deze eeuw nam de soort flink in aantal toe, vooral gelinkt aan een toenemende hoeveelheid aan beschikbare leefomgeving. Ook het feit dat de blauwborst zich steeds beter lijkt te voelen in landbouwgebieden, heeft tot deze positieve trend bijgedragen. Momenteel wordt de Vlaamse populatie geschat op ongeveer 4000 broedparen.

Natuurgebieden

Alle natuurgebieden

Leer soorten herkennen en geef je waarnemingen door

Afbeelding
ObsIdentify - Shutterstock
NP

Trek met je telefoon naar buiten en identificeer soorten met de gratis app ObsIdentify: de natuurherkenner in je broekzak. Door je waarnemingen op te slaan, lever je tegelijk een belangrijke bijdrage aan het onderzoek rond soorten. Download de app hier:
 

Download voor iOS    Download voor Android

Icon
Icoon - Vrijwilligers - Helpende handen

Help de blauwborst

 

Wat doet Natuurpunt?

Natuurpunt zet hard in op ‘natte natuur’. Door de aankoop van moerasgebieden, rietvelden en natte ruigtevegetaties heeft Natuurpunt een belangrijke bijdrage geleverd aan het beheer van geschikte leefgebieden. Daarnaast werkt Natuurpunt hard mee aan het instellen van ‘klimaatbuffers'. Klimaatbuffers spelen in op de veerkracht van ecosystemen om zich aan te passen aan veranderingen. Zo kan men in moerasgebieden water opvangen in tijden van overstromingen, terwijl ze water kunnen leveren in tijden van droogte. En tegelijkertijd staan deze gebieden garant voor prachtige natuur, waar de blauwborst een plek kan vinden. De Sigma-gebieden vormen een mooi voorbeeld van dergelijke ‘blauwborst-vriendelijke’ klimaatbufferende overstromingsgebieden.
 

 

Icon
Icoon - Vogelhut

Start tijdig met het voederen van de vogels in je tuin

Vanaf de herfst zoeken vogels actief naar een voedselplek voor de winter. Door je voedertafel dan al te vullen, weten ze dat ze in de winter in jouw tuin terecht kunnen.
Wanneer het echt koud wordt, kan je vetbollen en pindaslingers aanbieden.

Hoe voeder je tuinvogels, en wie eet wat?

Activiteiten