Vallei van de Oude Kale

Tussen de dorpskernen van Nevele en Lovendegem, op een boogscheut van Gent, ligt de Vallei van de Oude Kale: een lappendeken van hooilanden en graasweiden, oude knotwilgenrijen, kleine veldbosjes en talrijke sloten. De levensader van het gebied, de Oude Kale, was ooit een van de grootste beken van het Meetjesland en vormde eeuwenlang een verbinding tussen de Poekebeek en de Durme.

Langs het traject van ruim tien kilometer, dat de Oude Kale aflegt tussen Nevele en Vinderhoute, zijn er heel wat bijzondere plekjes te vinden. De Vosselaremeersen tussen de dorpskern van Nevele en de E40 heeft zeer grote potenties voor natuurherstel. Dit deel van de vallei wordt momenteel nog intensief door landbouwers gebruikt. Natuurpunt beheert hier slechts enkele kleine, maar zeer interessante, perceeltjes hooiland langs de vistrap op een oude meander. De Priesteragemeers is een klein meersengebiedje met een afgesneden meander vlakbij de dorpskern van Landegem. Het natuurgebied is eigendom van de stad Deinze en het wordt door Natuurpunt beheerd. Speciaal voor dit natuurgebied werd een educatief pakket uitgewerkt en het gebied is ook toegankelijk onder begeleiding. Het is dus een ideale uitstap voor scholen! 

Tussen Landegem en Merendree is het grootste deel van de vallei verbost. In de jaren 1980 werd bijna de hele vallei opgespoten met zand afkomstig van de verbreding van het kanaal. De Oude Kale werd toen verplaatst naar een betonnen bak aan de rand van de vallei. In 2017 en 2024 werd deze historische vergissing - figuurlijk - rechtgetrokken. Sindsdien kronkelt de Oude Kale opnieuw en verscheen een grote diversiteit aan waterplanten en -dieren in de beek. Avonturiers kunnen die nieuwe waterkronkels bezoeken via een modderig paadje langs de beek.  

De kern van het natuurgebied Vallei van de Oude Kale ligt tussen Merendree en Vinderhoute. Het is een landschappelijk pareltje waar de beek nog steeds vrij kan meanderen in een uitgestrekt groen landschap. Vochtige hooilanden en graasweiden worden er afgeboord door knoertige knotwilgenrijen of in de wind leunende populieren. Op de vochtigste stukken liggen hier en daar ruigere stukjes of kleine veldbosjes. De voorbije decennia slaagde Natuurpunt erin om steeds meer percelen in natuurbeheer te nemen. We zetten hier vooral in op het behoud en het herstel van de prachtige, bloemrijke hooilanden. Verschillende wandel- en fietspaden doorkruisen het hele gebied.

Verder richting Vinderhoute liggen de Molenmeers en de Zuurhoek. Dit zijn twee voormalige zandwinningsputten langs de Oude Kale, eigendom van De Vlaamse Waterweg. Ondanks de sterke menselijke ingrepen in het landschap, kent dit stuk van de vallei de hoogste biodiversiteit. Naast de twee grote plassen met erg zuiver water, liggen hier tal van kleinere poelen, gevarieerde houtkanten, grotere moeraszones en leuke hooilandjes. Grote grazers houden het terrein open, en zorgen ook voor extra structuur in de plantengroei. In 2019 werd aansluitend het ‘Toekomstbos’ aangeplant, wat de diversiteit in deze deelzone nog verder verhoogt. Grootschalige inrichtingswerken in het kader van de Blue Deal zorgen hier voor nog meer natte natuur. Extra bufferen van water is broodnodig in het wijzigende klimaat, zowel tegen droogte als tegen overstromingen. De Molenmeers is enkel in de winter toegankelijk, maar de Zuurhoekwegel is wel het hele jaar toegankelijk. Vanuit een kijkhut is de grote plas aan de grote plas van de Zuurhoek te overschouwen. In de winter zitten hier vaak groepen ganzen en eenden.

Het Nevelsch Vaardeken is een vroegere aftakking van de Oude Kale, die de verbinding vormde tussen Nevele en het kanaal Gent-Oostende. Dit gebied op de grens van Merendree en Hansbeke is zeer nat, met heel wat hooilanden, knotwilgenrijen en een van de elzenbroekbossen. In deze zijtak van de Kalevallei beheert Natuurpunt enkele kleine veldbosjes.

Ook langs het kanaal Gent - Oostende en het Afleidingskanaal van de Leie liggen nog diverse natuurgebieden die deel uitmaken van het natuurgebied Vallei van de Oude Kale.