Betonnen regenwateropslag bij nieuwbouwproject in Wevelgem wordt vergeetput voor honderden salamanders

De stedenbouwkundige vergunning hemelwater verplicht om bij bouwprojecten maatregelen te nemen om regenwater dat valt op de verharde oppervlakten te laten infiltreren in de bodem. Het hemelwater mag ook worden gebufferd via opvangsystemen. Indien zo’n opvangsysteem niet doordacht wordt aangelegd, kan het een betonnen doodskist worden voor honderden amfibieën. Dit bleek vorige week nog bij een nieuw woonproject in Wevelgem.

Midden augustus 2020 stond het grondwater op 77% van de meetpunten laag of zeer laag voor de tijd van het jaar. Droog lijkt het nieuwe normaal te worden, water een schaars goed. Op veel plaatsen wordt nog steeds onverantwoord met water omgesprongen. Gazons worden nodeloos gesproeid, auto’s gewassen, zwembadjes gevuld, regenwater versneld afgevoerd via irrigatiegreppels en rioleringen. En toch leeft het besef dat het anders moet al langer dan vandaag.

De Vlaamse overheid verplicht bij nieuwbouwprojecten al sinds 2013 dat regenwater moet kunnen infiltreren in de bodem of moet worden opgevangen. Deze verplichting leidt in een aantal gevallen tot creatieve oplossingen met een ecologische meerwaarde: amfibieënpoelen, wadi’s of plasdraszones in een nieuwe woonwijk zorgen voor een blauw accent. Maar vaak wordt ook nog gekozen voor harde, grijze, betonnen invullingen.

Een nieuw woonproject van een sociale bouwmaatschappij in Wevelgem toonde alvast hoe het niet moet. Er werd een grote ondergrondse buffervoorziening aangelegd: 3 meter diep, in beton, met loodrechte wanden, zonder uitklimmogelijkheden en afgesloten met een raster. Perfect als opvang voor regenwater, een dodelijke vergeetput voor alle dieren die hierin terechtkomen. Onderaan de betonbak steekt een overloop. Door de extreme warmte en droogte gingen salamanders van een nabijgelegen uitdrogende poel op zoek naar vochtigere en koelere plekjes en kwamen via de overloop in de betonnen opvangvoorziening terecht. Hierin zaten ze vast want er was geen enkele ‘uitgang’  voorzien. Een alerte werknemer nam contact op met de lokale afdeling van Natuurpunt. Samen met de gemeente Wevelgem werd een reddingsactie uitgevoerd. Meer dan 400 Alpenwatersalamanders konden uit het reservoir worden gehaald.

Afbeelding

Honderden alpenwatersalamanders (rechtsonder) konden uit dit bufferbekken worden gered. De bouwheer engageert zich om een functionele ‘uitstapvoorziening’ aan te maken (foto: Kristina Naeyaert).

Deze beschermde amfibieën werden overgebracht naar geschikte waterpartijen in de omgeving. De gemeente gaf aan dat de constructie zal worden aangepast zodat ze in de toekomst niet langer als een dodelijke amfibieënval zal functioneren.

Natuurpunt vraagt overheden om dit soort situaties te vermijden door de bestekken rond watervoorzieningen te laten aanpassen en constructies zo natuurvriendelijk mogelijk te maken. Het probleem van kikkers, salamanders, padden en muizen in betonnen ‘vergeetputten’ is bekend. Jaarlijks verzeilen bij de grote voorjaarstrek honderden amfibieën in rioolputjes die niet werden afgedekt. Maar ook betonnen veedrinkbakken of zwembaden kunnen dodelijk zijn, zelfs voor vogels die er willen komen drinken, in de drinkbak vallen en er geen ‘uitstap’ is voorzien. Er werden reeds verschillende oplossingen uitgewerkt, gaande van een kikkertrap tot een erg goedkope maar zeer functionele (en in lengte en breedte aanpasbare) uitklimlat. Kleine aanpassingen die groot dierenleed kunnen verhelpen.

Tekst: Kristina Naeyaert, Herman Nachtergaele (Natuur.koepel vzw)

Foto’s: Kristina Naeyaert