Eerste winterprik brengt winterslaap voor egels

Dit weekend vielen de temperaturen sterk terug. Dat voelen ook de egels, die aan hun winterslaap beginnen. Maar slapen zij de hele winter door? En wat moet je doen als je nog een egel tegenkomt?

Egels gaan doorgaans in winterslaap vanaf oktober of november tot de maanden maart of april. Dan slinkt namelijk de voorraad aan insecten waarmee hij zich voedt. Daarom valt hij ‘in slaap’, wat belangrijk is om de wintermaanden door te kunnen komen. Toch valt het ook regelmatig voor dat hij ontwaakt, geen volle winterslaap houdt of er zelfs helemaal geen doet.

Een winterslaap dient vooral om de krachten van dieren te sparen, waarbij de ademhaling vertraagt, de lichaamstemperatuur daalt en de stofwisseling vermindert. Dat is nodig om het energieverbruik in te perken omdat er tijdens de koude wintermaanden minder voedsel beschikbaar is, maar dieren juist meer energie nodig hebben. In jaren met een zachte winter en milde temperaturen vallen ze echter minder snel terug op die besparende modus, of soms zelfs helemaal niet. Dat geldt ook voor de egel: bij hogere temperaturen zijn er meer insecten te vinden. Zo geraakt hij gemakkelijker aan voedsel en kan zijn winterslaap uitgesteld of vroeger beëindigd worden.

De weersomstandigheden zijn niet de enige reden waarom je ‘s winters  nog een egel over je terras kan zien lopen. De dieren worden bijvoorbeeld ook regelmatig door anderen uit hun winterslaap gewekt. Meestal zijn dat tuiniers die hout of takken uit hun tuin ruimen of hun schuur leeg halen en zo de egels uit hun schuilplaats verdrijven. Toch worden de dieren ook vanzelf wakker, wanneer hun uitgezochte winternest niet warm genoeg blijkt te zijn. Dan gaan ze op zoek naar een geschiktere plaats.

Als een egel door een van de bovenstaande oorzaken tijdens de wintermaanden je pad kruist, dan is het altijd een goed idee om hem wat voedsel voor te schotelen. Zo kan hij aansterken, net zoals in de herfst wanneer hij vetreserves moet aanleggen. Belangrijk is wel dat je de juiste voeding aanbiedt: wormen, insecten en slakken eten egels van nature, maar katten- en hondenvoer en ongezouten, geplette pindanootjes kan je hen ook geven. Wil je ze laten drinken? Zet dan een schaaltje water buiten, maar zeker geen melk. Daar worden ze ziek van.

Wil je nog meer doen voor deze interessante zoogdieren? Dat kan. Ga eens kijken naar de tips die Natuurpunt verzamelde, lees de pagina over de overwinterende egel, of ga op 12 december naar de lezing over egelvriendelijk tuinieren. Meer info vind je hier.

Tekst: Erin De Wolf, Natuurpunt; foto: Tinne Wouters