Het veldwespwaaiertje

Het veldwespwaaiertje – Xenos vesparum – is een heel bijzonder insect, dat alhoewel het als “algemeen voorkomend” wordt beschouwd, toch zelden wordt waargenomen. In 2021 werden ze waargenomen in slechts 44 km-hokken.

Dat heeft te maken met de levenswijze van dit parasitaire insect, waarvan het vrouwtje nooit haar gastheer of gastvrouw verlaat, terwijl het mannetje slechts enkele uren rondfladdert om zich van zijn voortplantingstaak te kwijten.

Het veldwespwaaiertje leeft in de buikholte van de Franse veldwesp, en steekt een deeltje uit tussen de tergieten.

Een vrij rondfladderend mannetje zoekt een vrouwtje dat leeft tussen de tergieten van de veldwesp en bevrucht haar via het uitstekend “kopborststuk” (cephalothorax). Het vrouwtje produceert larven die het lichaam van de geparasiteerde veldwesp verlaten eens deze in haar nest terugkeert.

Daar zoeken de larven een nieuwe gastheer of gastvrouw bij de jonge generatie veldwespen in het nest en zij leven van dan af in de buikholte van de veldwesp waar ze meerdere keren vervellen. De mannelijke larven verpoppen tussen de tergieten om in het volgende seizoen als vrijvliegende insecten op zoek te gaan naar de vrouwtjes.

De vrouwelijke larven ontwikkelen een “kopborststuk”, dat ze uitsteken tussen de tergieten van de veldwesp in afwachting van de bevruchting.

Veldwespen die geparasiteerd zijn door de vrouwelijke veldwespwaaiertjes worden trager in hun bewegingen, om het voor de mannetjes gemakkelijker te maken om tot paring over te gaan.

Bij zandbijen kunnen “zandbijwaaiertjes” (Stylops melittae) voorkomen.

Let bij een volgende waarneming van de Franse veldwesp op haar achterlichaam en kijk of je niet met een geparasiteerd exemplaar te maken hebt.