Investeren in grote overwinteringsplaatsen voor vleermuizen loont

Alle West-Europese vleermuizensoorten voeden zich hoofdzakelijk met ongewervelden zoals insecten en spinnen. In de winterperiode vinden ze niet voldoende voedsel. Vleermuizen leggen daarom in de herfst een vetreserve aan en gaan in winterslaap. Tijdens deze winterslaap verlaagt hun lichaamstemperatuur tot de omgevingstemperatuur (ongeveer 5-10°C) en daalt hun hartslag. Op die manier beperken ze hun energieverbruik tot een minimum. 

Wordt een vleermuis tijdens de winter gestoord, dan brengt ze haar hartslag en lichaamstemperatuur terug naar de ‘actieve modus’. Dat kost veel energie en duurt ook gemakkelijk tot een half uur. Hoe stabieler de luchttemperatuur in een overwinteringsplaats, hoe minder energie het voor de vleermuis kost om er te verblijven. Een hoge luchtvochtigheid is belangrijk zodat de dieren tijdens hun winterslaap niet uitdrogen.

Fort van Ertbrand als toevluchtsoord voor meervleermuis

In het fort van Ertbrand in Kapellen voerde Natuurpunt van 2019 tot 2021 grote werken uit. Er werden nieuwe poorten en deuren geplaatst om de rust te garanderen en de temperatuur te stabiliseren. Om diezelfde reden werden ook enkele vensteropeningen voorzien van houten balken. Enkele gangen waren toegeslibd met zand en zijn weer open gemaakt. Verder zijn verspreid over het fort extra wegkruipmogelijkheden voor de dieren gecreëerd. En het resultaat mag er wezen. Waar tot voor 2 jaar ‘s winters ongeveer 170 dieren in het fort geteld werden, zijn dat er deze winter 288. Een toename van meer dan 50% dus. Als kers op de taart verdubbelde het aantal meervleermuizen van vier naar acht; deze zijn in heel Europa zeldzaam en genieten de hoogste bescherming op Europees niveau. 

En nog een zeldzaamheid…

Ook in de voormalige steen- en cementfabriek ‘La Bonne Espérance’ in Turnhout zijn de voorbije 10 jaar al meerdere inrichtingswerken uitgevoerd. Bestaande gebouwen werden afgesloten met hekken, deuren en openingen werden dichtgemetseld, ruïnes van gebouwen werden weer opgemetseld en afgesloten en nieuwe gebouwen werden opgetrokken. Het aantal getelde overwinterende vleermuizen steeg daar in 10 jaar van ongeveer 100 dieren naar meer dan 700 deze winter. Naast de vele franjestaarten en baardvleermuizen, is de speciale gast hier de ingekorven vleermuis, ook een soort die de hoogste beschermingsgraad in Europa geniet.